Pilotların çalışma koşullarına ilişkin algılarının tükenmişlik üzerine etkisi

Abstract

Günümüzün hızla değişen ve gelişen koşulları bağlamında havayolu işletmelerindeki çalışma koşullarının, özellikle pilotların sağlığı, güvenliği ve tükenmişliklerine etkileri açısından değerlendirilmesi ayrı bir anlam taşımaktadır. Ancak literatür incelendiğinde, Türkiye’de Sivil Havacılık İşletmelerinde Çalışan “Pilotların Çalışma Koşullarına İlişkin Algılarının Tükenmişlik Üzerine Etkisi” araştırma ile ilgili ilişkinin saptanmasına yönelik çalışmaların dikkat çekici biçimde sınırlı olduğu görülür. Bu araştırma, Türkiye’de faaliyet gösteren sivil havayolu işletmelerinde çalışan pilotların çalışma koşulları ile tükenmişleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yöneliktir. Pilotların çalışma koşullarının iyileştirilmesine dönük koruyucu politikaların hayata geçirilebilmesi ve pilotların çalışma koşulları ile tükenmişlikleri bağlamında yaşadıkları sorunlara yönelik farkındalığın arttırılabilmesi amaçlanmıştır. Türkiye’de 2021 yılı verilerine göre sivil havacılık işletmelerinde faaliyet gösteren 10 havayolu işletmesinde çalışan 7.054 pilot oluşturmaktadır. Örnekleminin en az 364 olması gerektiğinden basit örneklem yöntemi ile 403 pilota anket uygulanmıştır. Bu araştırma kapsamına dahil edilen pilotların demografik özelliklerinin saptanması için nicel veri toplama tekniği olan anketten ve pilotların çalışma koşulları algısı ile tükenmişliklerinin saptanması için ise nitel veri toplama tekniği olan ölçeklerden yararlanılmıştır. Araştırmada nitel ve nicel veri toplama tekniklerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Pilotların çalışma koşulları algısının saptanmasına yönelik araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacı ve danışmanı tarafından geliştirilen “Pilotların Çalışma iv Koşulları Algısı Ölçeği” (PÇKAÖ)’nden yararlanılmıştır. Pilotların tükenmişliklerinin saptanması için ise “Maslach Tükenmişlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen anket ile birlikte Pilotların Çalışma Koşulları Algısı Ölçeği ile Maslcah Tükenmişlik Ölçeği örneklemdeki pilotlara uygulanmıştır. Sonuç olarak araştırma ile elde edilen bulguların pilotlarda tükenmişliği azaltıcı önlemlerin alınmasına, pilotların çalışma koşullarının iyileştirilmesine ve yaşam kalitelerinin artırılmasına dönük politika ve uygulamaların hayata geçirilmesi bakımından yön vereceği düşünülmektedir.