Maarif Vekaleti'nin kuruluşu ve çalışmaları (1920-1940)

Abstract

Maarif Vekaleti, 2 Mayıs 1920'de kurulduğu sırada henüz İs- tanbul'daki Maarif Nazareti, ilkönce Anadolu Eğitimini kendine bağla- yabilmek için uğraşmıştır. Vekalet, Maarif Nezareti kapandıktan sonra da eğitimi tüm sorunları ile devr almıştır. Maarif Vekaleti, ülkenin içinde bulunduğu olumsuz koşullara rağmen hem mevcut eğitim kurumlarını yönetmiş, hem de çağdaş eğitimin temellerini atmıştır. Özellikle İsmail SAFA, Hamdullah SUPHİ, Reşit GALİP, Saffet ARIKAN, Hasan Ali YÜCEL gibi değerli Maarif Vekillerinin de çalışmaları ile eğitimde büyük gelişmeler sağlanmıştır. 1923-1924 öğretim yılında Türkiye'de 4894 ilkokul, 72 ortao- kul, 23 lise varken, 1939-1940 öğretim yılında ilkokul sayısı 9840'a, ortaokul sayısı 234'e, lise sayısı ise 80'e çıkmıştır. Okul sayısı ile birlikte öğretmen ve öğrenci sayısında da ar- tışlar görülmüştür. Vekalet sadece okul sayısını artırmakla kalmamış yaptığı program değişiklikleri ile okullarda verilen eğitimin kalite- sinide arttırmıştır. Aynı şekilde öğretmen sayısı artarken öğretmenle- rin mesleki bilgilerinin çoğaltılmasına da önem verilmiş bu yolda da çalışmalar yapılmıştır. Eğitimde bu gelişmeler görülürken Maarif Vekaleti'nin teşkilatı da bunabağlı olarak genişlemiştir. 1926'da kabul edilen ''Maarif Teş- kilati'na Dair Kanun''ile de Maarif teşkilatına bir düzenleme getiril- miştir. İşte bu çalışma ile Maarif Vekaleti'nin kuruluşu ve çalışmala- rı karşılaşılan sorunlar ve eğitimde görülen gelişmeler incelenmekte. Giriş Bölümünde: Osmanlı Döneminin eğitimi kısaca özetlendik- ten sonra Maarif Nezareti'ne geçiş süreci üzerine durulmuştur. Birinci Bölümde: Maarif Vekaleti'nin kuruluşu sırasında ülke- nin mevcut eğitim kurumlarının ve öğretmenlerinin durumu ve Vekaletin karşılaştığı sorunlar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci Bölümde: 1923-1930 yılları arasında, Üçüncü Bölümde: üse, 1930-1940 yılları arasında ilk, orta, yüksek ve mesleki öğretim kurumlarında ve öğretmenlerin durumlarında görülen gelişmeler incelenmiştir. Dördüncü Bölümde: Maarif Vekaleti'nin Teşkilatı'nda görülen ge- lişmeler hakkında bilgi verilmiştir.