Türkiye'de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeye etkisi üzerine ekonometrik bir analiz

Abstract

Küreselleşme olgusuyla birlikte telekomünikasyon ve ulaşım teknolojisinde yaşanan gelişmeler, uluslararası mal ve hizmet ticareti dolaşımının hızlanmasında etkili olmuştur. Bununla birlikte ülkeler gerek uluslararası ticaret standartlarına uymak için, gerekse yabancı sermayeye erişebilmek için dışa açık ticari ve finansal politikalar benimsemişlerdir. Bu gelişmeler, ülkeler arası ekonomik entegrasyonu beraberinde getirmiştir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları özellikle liberalizasyon süreciyle 1980’li yıllardan itibaren ivme kazanarak, dışa açık ekonomik sistemler için temel uluslararası sermaye hareketliliklerinden biri olmuştur. Ev sahibi ülke ekonomisine yalnızca sermaye akışı sağlamakla kalmayan doğrudan yabancı sermaye yatırımları; aynı zamanda ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınması için rekabet gücünü artırıcı bir unsurdur. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ev sahibi ülkeye teknoloji transferini sağlamakta, beşeri sermaye ve yerli yatırımlar üzerinde verimliliği gerçekleştirmektedir. Bu yönleriyle genel refah seviyesinin artışını sağlayan doğrudan yabancı sermaye yatırımları; sürdürülebilir ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları bilhassa kısıtlı ulusal tasarrufa ve yetersiz sermaye birikimine sahip olan gelişmekte olan ülkelerin ekonomisi için hayati önem teşkil etmektedir. Bu çalışmada 1980-2020 döneminde Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Birim kök testinde aynı seviyede durağan olmadığı görülen seriler için Toda-Yamamoto nedensellik testi yapılmıştır. DYY’den ekonomik büyümeye doğru bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur