Turist rehberlerinin performans kriterlerini belirlemeye yönelik bir çalışma : turist rehberliği performans ölçeği geliştirilmesi

Abstract

Turlar, seyahat sektöründe sunulan önemli ürünlerdendir. İnsanların kendi başlarına gezmek yerine tura katılımı tercih etmelerinde turist rehberlerinin önemli etkisi vardır. Temel görevi seyahat işletmesi adına tur programını yürütmek ve turistlere bilgi vermek olan turist rehberleri günümüzde destinasyonlar, sürdürülebilirlik, arabuluculuk ve deneyim yaşatma gibi çok yönlü misyonlara sahiptir. Rehberler, adına çalıştıkları işletmeye farklı açılardan etki etmektedir. Turist rehberleri seyahat işletmelerinde çalışan diğer personele kıyasla turist memnuniyeti, müşteri sadakati vb. konularda daha önemli bir role sahiptir. Çünkü turist rehberleri turistlerle en çok etkileşimde bulunan çalışanlardır. Bu etkileşimde en önemli unsur ise turist rehberliği hizmetidir. Bu hizmet, rehberin tur esnasında gösterdiği performansla şekillenir. Rehberin performansı ise yükümlü olduğu eylemleri yerine getirmesi ile ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikle seyahat sektörü ve sektör kurum/kuruluşları, turizm endüstrisinde turist rehberliği mesleğinin yeri, turist rehberliği meslek örgütleri, mesleğe ilişkin çalışma esasları ve turist rehberlerinin performansına ilişkin kavramsal bir çerçeve sunulmuştur. Ardından, turist rehberlerinin performansını inceleyen çalışma sayısının az olması, rehber performansını ölçmek için geliştirilen ölçeklerin sınırlı sayıda olması, Türkiye'de gerçekleştirilen rehberli turların ve Türk turist rehberlerinin sunduğu hizmetin niteliklerini gözeterek geliştirilen özgün bir ölçeğe rastlanılmaması üzerine bu çalışmada turist rehberliği performans ölçeği geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda öncelikle nitel bir araştırma yürütülerek rehber performansına ilişkin kriterler belirlenmiş, ardından bu kriterlerden oluşturulan anket formu nicel bir araştırma sürecine dâhil edilmiştir. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri neticesinde üç faktörlü ve 18 değişkene sahip turist rehberliği performans ölçeği geliştirilmiştir.