Eskişehir sağırlar okulu ve Anadolu Üniversitesi İÇEM'de ortaokul sınıflarına devam eden 13-14 yaş işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım becerilerinin betimlenmesi

Abstract

Bireylerarası iletişimde sıklıkla kullanılan yazılı anlatımın önemli bir yeri vardır. Kişisel ve toplumsal gereksinimlerimiz gereği zaman zaman yazılı anlatıma da başvurduğumuz olur. Anlatım yolu olarak sıklıkla kullandığımız konuşma ve yazma dilin aktarılmasını sağlayan farklı iki yoldur. Konuşma ve yazma kendi niteliklerinden kaynaklanan farklılıkları olmalarına karşın her ikisi de bireylerarası iletişimi gerçekleştirmek üzere kullanılırlar. İşitme engelli bireylerin de bu iki iletişim yolundan yararlanmaları sözkonusudur. Ayrıca iletişimi gerçekleştirmek amacıyla işaret v.b. yolları da kullanıyor olabilirler. İşitme engelli öğrencilerin işiten yaşıtlarının yazılı anlatım düzeylerine göre gecikmeli bir gelişim ve uygun olmayan dilbilgisel özellikler gösterdikleri belirtilmektedir Bloom-Lahey, 1978; Yoshinaga, 1985; Kretshmer, 1978; Webster, 1985; Quiegley, 1984). Ülkemizdeki işitme engelli öğrencilerin devam ettiği Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Sağırlar Okulları,Özel Eğitim Okulları. Normal Okulda Özel Sınıf ve Normal sınıflar ile Anadolu Üniversitesi İÇEM'de bulunan işitme engelli öğrencilere bireylerarası iletişimi gerçekleştirmeleri amacıyla eğitim hizmetleri sunulmaktadır. İÇEM'de öğrencilere sözlü anlatım becerilerinin işitsel yoldan kazandı rılması hedeflenmekte ve yazılı anlatım, normal çocuklardaki gelişim doğ rultusunda olduğu gibi sözlü anlatımın ifade edildiği bir başka araç olarak benimsenmektedir. Oysa sağırlar Okullarında sözlü dil becerisi işitsel yolla kazandırılamadığından işaret ya da yazma yolu ile sözel dil kazandırılması hedeflenmektedir. Bu araştırma ile, Eskişehir Sağırlar Ortaokulu ile Anadolu Üniversitesi İÇEM'de eğitime devam eden 13-14 yaş işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım becerileri betimlenmeye çalışıldı. Her iki eğitim ortamındaki ile tişim yaklaşımları dikkate alınarak da yazılı anlatım öncesi konuşma yapılmadan ve yapıldıktan sonraki yazılı anlatımları betimlenmeye çalışıldı. ESL için geliştirilen Composition Profile, işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatımlarını betimleyebilecek ölçüde geçerli ve güvenilir sayıltısıyla bu betimleme yapıldı. Ayrıca işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım örneklerinin alınabilmesi için bir dizi resimli karttaki olaydan oluşan konu ile sınırlandırıldı.