Örgütsel stres kaynakları ve çalışanlar üzerinde bir uygulama

Abstract

İş dünyası, devamlı kazanç artırma hedefine yönelik çabalar içindedir. Şüphesiz bu çabalar, verimli ve ekonomik üretim yöntemlerini geliştirmekte ve modern teknolojiyle üretim, ülkenin zenginleşmesi çabalarına katkıda bulunmaktadır. Ancak, bu yaklaşımlar, çalışanların bu çok yönlü değişimlerin etkisi altında kalmasını beraberinde getirmektedir. Değişen iş ve çevre koşulları, modern çağın hastalığı olarak ifade edilen stres ve strese bağlı pek çok sorunun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Birey ve örgüt üzerinde olumlu ve olumsuz sonuçlara neden olan stres, ''bireye yapılan etkilere özel olmayan tepki'' olarak tanımlanmaktadır. Birey, yaşamını sürdürürken yaşadığı sorunlar karşısında çeşitli psikolojik, fizyolojik ve davranışsal tepkiler vermektedir. Bu tepkilerin hepsi, ortaya çıkan yeni koşullara karşı uyuma yönelik olmaktadır. Değişen koşullara uyum sağlayamamak ise bireyin performansını düşürebilecektir. Çevresel, örgütsel, grupla ve bireyle ilgili stres kaynakları, birey üzerinde önemli ölçüde strese neden olabilmektedir. Özellikle çalışan bireyler, işin gereklerinden, örgüt yapısından, örgüt içi ilişkilerden, fiziksel koşullardan ve kariyer gelişimi ile ilgili stres kaynaklarından oldukça fazla etkilenmektedirler. Örgütsel stres kaynakları, bireyde fiziksel, psikolojik ve davranışsal sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bununla beraber, performans düşüklüğü, iş doyumsuzluğu, işe devamsızlık ve iş kazaları gibi örgütsel sonuçlara da yol açmaktadır. Bununla ilgili olarak da, örgütsel stresi yönetmek için bireysel ve örgütsel düzeyde stratejiler geliştirilmiştir. Bu araştırmada, Toprak Kağıt Sanayi A.Ş. ve Eczacıbaşı Vitra A.Ş.'de çalışan kapsam dışı personelde, örgütsel stres kaynakları ve belirtileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, Stress Audit adıyla geliştirilmiş olan bir stres ölçeği kullanılmıştır. 60 kişilik örneklem grubuna uygulanan bu stres ölçeği sonucunda, Toprak Kağıt Sanayi A.Ş. ve Eczacıbaşı Vitra A.Ş.'de çalışan bireylerin stres düzeyini en çok artıran aile sorunları, çevre sorunları, ekonomik sorunlar, sosyal benlikle ilgili sorunlar, ve iş hayatından kaynaklanan sorunlar olduğu gözlenmiştir. Ayrıca bireylerin stres belirtileri, en çok kas sistemi, parasempatik sinir sistemi, duygusal ve bilişsel sorunlarda ortaya çıkmıştır. Bu sorunlara yönelik öneriler de çalışmanın son bölümünde yer almaktadır. Kısaca bu çalışmada, örgütsel stres kavramı, örgütsel stresin kaynakları, bireyler ve örgütler üzerindeki sonuçları ve örgütsel stresin yönetimi ile ilgili öneriler üzerinde durulmuştur. Sonuç olar