Lise öğrencilerinin kimlik duygusu kazanım düzeylerinin bazı kişisel-sosyal ve ailesel nitelikler ile suç davranışı düzeyi bakımından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin kimlik duygusu kazanım düzeylerinin kişisel, sosyal ve aile özellikleri açısından farklılık gösterip göstermediği ile suç davranışları ile ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla, araştırmada lise öğrencilerinin kişisel, sosyal özellikleri olarak, cinsiyet, yaş, okul türü, genel başarı ortalamaları, doğum sırası, kardeş sayısı, yaşamın çoğunun geçirildiği yerleşim birimi, aile, arkadaş ve okul ortamlarında kendini mutlu hissetme durumu, serbest zaman etkinliklerine katılma durumu, fiziksel görünümünden memnun olma durumu; aile özellikleri olarak annenin öğrenim durumu, babanın öğrenim durumu, anne babanın birliktelik durumu, algılanan sosyo ekonomik düzeyi, algılanan anne tutumu, algılanan baba tutumu, ailenin arkadaşlarını onaylama durumu değişken olarak ele alınmıştır. Araştırmanın evrenini, 2004-2005 Eğitim Öğretim Yılında Eskişehir İlinde bulunan 34 lisede öğrenim görmekte olan 27900 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma kapsamına tüm lise türlerini temsil edecek şekilde seçilen 11 lise alınmış ve her sınıf düzeyinden şubeler rasgele belirlenerek bu sınıflarda bulunan 1454 öğrenci örneklemi oluşturmuştur. Lise öğrencilerinin kimlik duygusu kazanım düzeylerine ilişkin veriler, "Kimlik Duygusu Ölçeği" (Köker, 1997) ile öğrencilerin suç kabul edilen davranışlarına ilişkin veriler ise "Suç Davranışları Ölçeği" (Kaner, 1996) ile toplanmıştır. Lise öğrencilerinin kişisel, sosyal ve aile özelliklerine ilişkin verilerin toplanması için araştırmacıtarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları ile elde edilen bilgilerin çözümlenmesi, "SPSS 10.0.0 for Windows" paket programı ile bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi sırasında, betimleyici istatistiklerin yanı sıra bağımsız gruplar arası t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi uygulanmıştır. F testi önemli bulunduğunda Tukey HSD testi kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada lise öğrencilerinin kimlik duyguları ve suç davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlandığından Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı tekniği de kullanılmıştır. Tüm istatistiksel çözümler için önemlilik düzeyi .05 olarak alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; lise öğrencilerinin büyük çoğunluğunun kimlik duygusu kazanımları orta düzeyde bulunmuştur. Lise öğrencilerinin kimlik duygusu kazanım düzeyleri okul türü, genel başarı ortalamaları, doğum sırası, kardeş sayısı, yaşamın çoğunun geçirildiği yerleşim birimi, aile, arkadaş ve okul ortamlarında kendini mutlu hissetme durumu, serbest zaman etkinliklerine katılma durumu, fiziksel görünümünden memnun olma durumuna göre farklılık göstermektedir.