Psikolojik danışman adaylarının öz-bakım davranışlarını geliştirmek amacıyla Psikolojik danışmanlarda öz-bakım dersinin tasarlanması ve uygulanması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, psikolojik danışman adaylarına öz-bakım kapsamında farkındalık, bilgi ve beceri kazandırmak amacıyla “Psikolojik Danışmanlarda Öz-Bakım Dersinin” (PDÖBD) tasarlanması, uygulanması ve derse katılan öğrencilerin öz-bakım davranışlarındaki gelişimin incelenmesidir. Çalışma, eylem araştırması deseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın katılımcıları 2016-2017 Öğretim Yılı Bahar Döneminde Anadolu Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Lisans Programında öğrenim gören 20 (dört erkek, 16 kadın) son sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışmanın verileri gözlemler, görüşmeler, araştırmacı ve öğrenci günlükleri, geçerlik ve güvenirlik komitesi toplantı tutanakları ve İyilik Hali Yıldızı Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin analizinde hem uygulama sürecinde hem de uygulamadan sonra kapsamlı, döngüsel ve sarmal bir yol izlenmiştir. Çalışmada öz-bakımın bilişsel-duygusal, manevi, ilişkisel, profesyonel ve fiziksel öz-bakım ile denge şeklinde adlandırılan çok boyutlu yapısı üzerine yapılandırılan 12 haftalık PDÖBD tasarlanmış ve uygulanmıştır. PDÖBD, yaparak-yaşayarak öğrenme ilkesi ile öğrencilerin aktif/etkin katılımlarını temel alan yaşantısal bir ders olarak geliştirilmiştir. Bu bağlamda öğrenme-öğretme süreci içinde öğrencilerin öz-bakım kapsamında kendi duygu, düşünce ve davranışlarını değerlendirmelerini ve düzenlemelerini sağlayan çeşitli etkinlikler tasarlanmıştır. PDÖBD’ne katılan öğrencilerin neredeyse tamamının, öz-bakım boyutları kapsamında çok çeşitli farkındalıklar kazandıkları ve bu farkındalıkları ile eyleme geçebildikleri anlaşılmıştır. Bunun yanında öğrencilerin dersle birlikte umut ve öz-yeterlik inançları ile genel iyilik hali düzeylerinin arttığı belirlenmiştir. Sonuç olarak tüm bu bulgular, PDÖBD’nin öğrencilerin öz-bakım kapsamında farkındalık, bilgi ve beceriler kazanmalarına, kazandıkları becerileri hayata geçirmelerine ve bu sayede iyilik hallerini artırmalarına destek olduğuna işaret etmektedir.