Otistik bireylere adı söylenen rakamın gösterilmesi becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği

Abstract

Bu araştırmada, tek-denekli araştırma modellerinden davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılarak otistik bireylere adı söylenen rakamın gösterilmesi becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği araştırılmıştır. Bununla birlikte eşzamanlı ipucuyla öğretimin araç-gereçler arası genellerne etkisi ve uygulama tamamlandıktan bir, iki ve dört hafta sonra izleme etkisi de incelenmiştir. Araştırma, Umut Yolu Zihin Özürlüler Özel Rehabilitasyon Merkezi ve Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Yüksekokulu Zihin Engelliler Programı'nda eğitime devam eden ve otistik özellikler gösteren üç denekle yürütülmüştür. Araştırmada, her deneğe dokuz rakam öğretilmiştir. Araştırmanın yoklama, öğretim ve izleme oturumlarında siyah-beyaz rakam kartları kullanılmıştır. Genelleme oturumları öntest-sontest şeklinde düzenlenmiş ve günlük takvim yapraktarı kullanılmıştır. Oturumların tümü bire bir öğretim düzenlemesi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplamak için, yoklama, izleme ve genellerne oturumları veri toplama formu, eşzamanlı ipucuyla öğretim veri toplama formu ve eşzamanlı ipucuyla öğretim uygulama güvenirliği formu kullanılmıştır. Eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiğini belirlemek için grafiksel analiz yapılmıştır. Yoklama, öğretim, izleme ve genellerne oturumlarının tümünde doğru tepkilerin tümü pekiştirilmiştir. Yanlış tepkiler ise, görmezden gelinmiştir. Araştırma bulguları, eşzamanlı ipucuyla öğretimin otistik bireylere adı söylenen rakamın gösterilmesi becerisinin öğretiminde etkili olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda, uygulamanın tamamlanmasından sonraki bir, iki ve dört haftalık süreler sonundaki izleme evresinde de öğrenilenlerin kalıcılığında ve öğrenilen becerilerin farklı araç-gereçlere genellenmesinde etkili olduğunu göstermektedir.