Yerel yönetimlerin altyapı çalışmalarında coğrafi bilgi sistemleri ve yeraltı şebekesi ile örnek bir uygulama

Abstract

Coğrafi tabanlı verinin üretilmesi, saklanması, aranması, güncelleştirilmesi, yönetilmesi, işlenmesi ve anlamlı bilgi olarak çıktı verilmesi için tasarlanmış sayısal ve sayısal olmayan teknolojilerin genel adına Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) denir. Diğer bir deyişle, coğrafi verinin, toplanması, saklanması, güncelleştirilmesi, aranması, analiz edilmesi, yönetilmesi ve görsel ortama getirilmesini sağlayan bilgisayar destekli bir sistemdir. Coğrafi Bilgi Sistemleri için, öznitelik verilerinin yanı sıra, konumsal verileri de ilişkilendirerek saklanması ve işlenmesi amacı ile tasarlanacak olan veritabanı Coğrafi Veritabanı (GeoDatabase) adını alır. Adında "Bilgi Sistemleri" teriminin yer alması, verinin görsel öğelerle işlenmesine rağmen, çekirdek yapının iyi tasarlanmış bir veritabanı olduğunu göstermektedir. Coğrafi Veritabanı tasarımında işlenecek verilerin kapsamı yeryüzü ile sınırlı olduğundan, veriler arasındaki ilişki oldukça karmaşıktır. Yerel yönctimlerde varolan veriler genellikle, güncel olmayan, eksik, ilişkisiz olarak bulunmakta ve geleneksel yöntemlerle saklanmaktadır. CBS yardımı ile vcrilcr sayısal ortama aktarılabilmekte, ilişkileri kurulabilmekte ve eksiklikleri giderilerek güncellenebilmektedir. Bu çalışmada CBS kullanılarak Türk Telekom A.Ş., Eskişehir İl Müdürlüğü'nün Altyapı Bilgi Sistemleri pilot proje uygulaması tasarlanmıştır. Sağlıklı ve güncel bir CBS projesi için fizibilite analizinin ayrıntılı ve geleceğe yönelik yapılması gerekmektedir. Örnek uygulamada Türk Telekom A.Ş., Eskişehir İl Müdürlüğü'nün varolan iş akışı incelenmiş, gereksinimleri belirlenmiş ve bu gereksinimler doğrultusunda coğrafi veritabanı tasarlanmıştır. Tasarımda Microsoft SQL Server 2000 veritabanı yazılımı, CBS yazılımı olarak da NetCAD seçilmiştir. CBS birçok mesleki disiplinlere uygulanabilmektedir. Bu nedenle CBS yazılımları genel amaçlı olarak tasarlanmaktadır. Belirli bir amaç ve kurum için kurulacak CBS'ler kurumun gereksinimleri ve iş akışı göz önünde bulundurularak kuruma göre uyarlanmalıdır. Çalışmada kurum gereksinimleri doğrultusunda CBS yazılımı ve veritatbanı ile ilişki kurabilen arayüzler tasarlanmış ve arayüzlerin oluşumunda programlama dili olarak Borland Delphi 6.0 kullanılmıştır.