İçmimaride form-mekan ilişkisi

Abstract

Üç boyutlu tasarım öğelerinden olan form, belirli bir işlev için bulunduğu uzayı yüzeyleriyle sınırlayan ve hacimi ile belirli bir alanı kapsayan her türlü varoluş olarak açıklanabilir. Form, kullanım tarzına ve gereksinimlerin karşılanması amacıyla tasarlanabilir. Bu tasarım süreci estetik bilginin her türlü aracını kullanarak özgün, tek ve bireye özgü yeni değerleri bulup çıkarmak ile olanaklıdır. Formda yer alan, nokta, çizgi, yüzey ve hacim-kütle öğeleri tek tek tasarlanabileceği gibi bir bütün olarak da tasarlanabilir. Formun tasarlanması, üç boyutlu elemanları oluşturan niteliklerin ve işlevlerin paketlenerek bütünü oluşturmasıyla gerçekleşebilir. Tasarlanan yeni formlar ise, en basit üç boyutlu form düzgün dörtyüzlü ile küre arasında yer alabilecektir. Bu tasarlanan formlar, nitelikleri bakımından sınıflandırılabilirler. Form çeşitleri : İç-dış, pozitif-negatif, statik-dinamik, kapalı-açık, soyut-somut ve organik-inorganik formlardır. İç ve dış formlardan yola çıkılarak, mimari yapı içinde yer alan ve bir strüktür yardımıyla oluşan hacimlerin bir gereksinimi karşılayacak tarzda işlev yüklenmesiyle oluşan örgütlenmelerle de içmimari mekan oluşabilir. İçmimari mekanı oluşturan kapalı hacimin öğeleri de formun öğeleri (nokta, çizgi, yüzey, hacim-kütle) gibi, köşe, kenar, yüzey ve hacimdir. Bu öğeler tek tek tasarlanabileceği gibi bir bütün olarak da tasarlanabilirler. Çağdaş malzemelerin çeşitliliği ve gelişen teknoloji ile iç mekanı oluşturan formlar da çeşitlilik kazanabilir. Farklı ve yeni tasarlanacak form ile estetik değerlerin artması, bireyindikkatini çekeceğinden, uyarı süresi artacak ve yine bireyin ilgisi ile örtüşmesiyle beğeniyi oluşturabilecektir. İçmimari mekan içinde yer alan bireylerin kimliklerini yansıtacak ve gereksinimlerini karşılayacak tarzda işlev yüklenerek biçimlenmesi, iç mekan çeşitlerini oluşturabilecektir. Gereksinim, işlev ve formların belirlediği içmimari mekanların tasarlanması ile gelişen formun, içmimara bağlı olarak oluşan farklılığı form-biçim-kurgu kavramlarıyla açıklanabilir. Bu kavramlar ile içmimarlar tarafından tasarlanan her iç mekan birbirinden hem estetik değerler hem de kullanılan yöntemler bakımından farklı olabilecektir. Böylece içmimari mekanı oluşturan formun farklı tasarlanması da farklı yöntem ve ilkelerin kullanılmasıyla olanaklıdır.