Planlı Kalkınma Politikalarının Temel Ekonomik Büyüklükler İle İlişkisi (Türkiye Örneği)

Abstract

Bu çalışmada, planlı dönemde ekonomide görülen dalgalanmalara neden olan ortak etkinin ne olduğunun araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada ithalat, ihracat, bütçe gelirleri, bütçe giderleri, para arzı, gayri safi milli hasıla ve döviz kuru değişkenlerinden türetilmiş değişkenler kullanılmıştır. Bu değişkenler arasındaki korelasyon matrisi anlamlı sonuçlar verdiği için çözümleme amacıyla faktör analizinden yararlanılmıştır. Çözümleme süreci sonunda elde edilen faktör skorları sırası ile beklenen sıra arasındaki farklar incelenmiş; bu farklarda gözlenen olumsuz yönde dalgalanmaların (+ farkların) kaynağının siyasi istikrarsızlıklar olduğu, plan hedeflerinin gerçekleşmesi için gerekli ekonomik politikaların uygulanamadığı sonucuna varılmıştır. Siyasi istikrarsızlık dönemlerinde planlı kalkınma anlayışının ve bu anlayışın temel ekonomik büyüklükler üzerinde ortak etki anlamında olumlu yansıması görülmemiştir.

In this study, we tried to find out the common factor which cause the economic fluctations during the planned period. In the study, we used some variables derived from some important macroeconomic variables such as import, export, budget revenues, budget expenditures, money supply, gross national product and exchange rate. Since we found significant correlations among the variables, we employed the factor analysis method to make some generalizations. In pursuing the analytical framework, we examined the difference between calculated factor scores and expected ranks. Based on the our findings, we concluded that major source of this observed positive difference or adverse fluctuations was political instability and not pursuing right and complete economic policies to fulfill planning objectives. And also, during the period of political instability, planned development approach didn’t create a positive common effect on the major economic aggregates.