Havza Bazında Su Kalitesi İzlemesi: Balabandere Örneği

Abstract

Kısmen yerleşime açılmış olan Balabandere havzasında 1996-97 su yılında (8 ay) bazı su kalitesi parametreleri gözlemlenmiştir. Havza, su kalitesini gerek bir kaynak, gerekse depo olarak etkileyebilecek olan bazı temel arazi kullanma şekillerini (tarım alanları, rekreasyon, orman ve yerleşim alanları) içermektedir.

Noktasal ve noktasal olmayan kirlilik kaynakları ile ilgili olarak bugüne dek birçok araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı arazi kullanma şekillerinin tekil etkilerini incelemekten ziyade, kaynağından denize döküldüğü noktaya kadar dere boyunca su kalitesinde gözlemlenen kümülatif değişimleri ve etkileri değerlendirmektir.

Balabandere boyuna profilinde farklı arazi kullanma şekillerinin altında toplam 4 tane örnekleme noktası belirlenmiştir. 1. örnekleme noktasının drenaj alanı tamamen ormanla kaplı, ikinci, üçüncü ve dördüncü noktaların drenaj alanları ise sırasıyla tarım, rekreasyon ve yerleşim alanlarını içermektedir. 4. örnekleme noktası derenin denize dökülme yerinin hemen öncesinde alındığı için tüm havzayı, dolayısıyla tüm arazi kullanma şekillerinin kümülatif etkilerini yansıtmaktadır.

Sonuçlar değerlendirilirken 1991-1993 yılları arasında ABD’de gerçekleştirilmiş olan benzer bir araştırmanın bulguları da gözönüne alınmıştır.

Bazı su kalitesi parametrelerindeki yersel değişimler tarım ve yerleşim alanlarından önemli miktarda kirletici maddenin dereye karıştığını ortaya koymaktadır. Örneğin örnekleme noktalarında ölçülmüş olan ortalama bulanıklık değerleri, l’den 4’e kadar sırasıyla 27.29, 65.57, 61.23 ve 94.79 NTU’dur.

Some water quality parameters have been monitored in the 1996-97 water year (8 months) on a suburban watershed. The Balabandere Creek watershed located at the northern part of Istanbul included some basic land use types like agricultural, recreational, forest and urban areas which could influence stream water quality in different ways either as a sink or source.

The influences of these point and diffuse pollution sources have been well documented in recent years. Thus, the main objective of this study was not dealing with the individual effects but monitoring the cumulative changes in the stream water quality beginning from upstream to the point, joining to sea.

Four Sampling Points (SP) located under major land use types were determined on the stream longitudinal profile. The first SP had a drainage area covered with forest while the second, third and the fourth SPs were taken under agricultural, recreational and human settlement areas, respectively. The fourth SP was the last one draining the whole watershed which is thought to be reflecting the cumulative impacts of all land use types. The results of the study was also compared with a similar research performed by the staff of USDA Southern Research Station, Coweeta Hydrologic Laboratory between 1991-1993.

The spatial changes in effulent concentrations showed that a significant amount of pollutant discharge was happening from agricultural and urban areas and this caused serious water quality problems on the stream. For example turbidity of the subsequent SPs from the first to the last were 27.29, 65.57, 61.23 and 94.79 NTU.