Türkiye'de enerji tüketimi ve seçilmiş makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkiler : Ardl sınır testi analizi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye örneği için 1960-2015 dönemine ilişkin yıllık verileri kullanarak, enerji tüketimi ile seçilmiş makroekonomik değişkenler olan ekonomik büyüme, istihdam, enflasyon, ihracat ve ithalat değişkenleri arasındaki olası kısa ve uzun dönem ilişkilerinin araştırılmasıdır. Söz konusu değişkenlerin durağanlık özelliklerinin belirlenmesi için uygulanan Zivot-Andrews birim kök test sonuçları ilgili değişkenlerin farklı derecelerde bütünleşik olduklarını ortaya koymuştur. Bu nedenle çalışmaya konu olan değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkilerin araştırılması amacı ile eşbütünleşmeye ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Sınır testi sonuçları, ekonomik büyüme, istihdam, enflasyon, ihracat ve ithalat değişkenlerinin, enerji kullanımının uzun dönemde belirleyicileri olduğunu göstermiştir. Dahası, enerji kullanımı, istihdam, enflasyon, ihracat ve ithalat değişkenlerinin uzun dönemde ekonomik büyümenin belirleyici değişkenleri oldukları tespit edilmiştir. Granger nedensellik testi sonuçları, kısa dönemde, enflasyondan ekonomik büyümeye, ihracattan ekonomik büyümeye, ithalattan enflasyona ve istihdamdan enerji kullanımına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, enerji ve ekonomik büyüme, enerji ve enflasyon, enerji ve ihracat ile enerji ve ithalat değişkenleri arasında, kısa dönemde, Granger anlamında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Granger nedensellik testi sonuçları, uzun dönemde enerji kullanımı ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemde bir geribildirim ilişkisi bulunduğunu göstermektedir. Uygulama sonuçları, politika yapıcıların, Türkiye için enerji tüketimini azaltmak amacı ile tasarlanan yeni enerji politikaları geliştirirken, enerji tasarrufu politikalarının ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebileceğini göz önünde bulundurmaları gerektiğini göstermektedir.