Durumsallık yaklaşımı açısından işletme çevresi ile organizasyon yapısı arasındaki ilişkinin incelenmesi ve Eczacıbaşı Holding'e bağlı bazı işletmelerde yapılan bir uygulama

Abstract

Durumsallık yaklaşımı, etkin işletmelerin organizasyon yapılarının, çevre koşulları ile içsel faktörlerin oluşturduğu koşullar tarafından belirleneceği görüşüne dayanır. Bu çalışmada, özellikle çevre koşulları ile işletmelerin organizasyon yapıları arasındaki ilişki incelenmektedir. Bunu yaparken, bu ilişkide etkili olan bazı içsel faktörler de gözönüne alınmaktadır. Dış literatürde, işletme çevresi ile organizasyon yapısı arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik çok sayıda durumsallık yaklaşımlı araştırma bulunmaktadır. Ancak bu ilişkide etkili olan yönetim felsefesi değişkeninin, son yıllara kadar, genellikle dikkate alınmadığı görülmektedir. Bu konuda ülkemizde çok az sayıda araştırma bulunmakta ve bu araştırmalarda da bu değişkenin durumunun ihmal edildiği görülmektedir. Bu çalışmanın Birinci Bölümü'nde durumsallık yaklaşımının gelişimi ve bu yaklaşımda işletmelerin içsel faktörleri ile çevre faktörlerinin önemi incelenmiştir. Ayrıca çevre faktörlerinin oluşturdukları koşulların, işletmeler açısından değerlendirilmesi üzerinde durulmuştur. İkinci Bölüm'de literatürde yer alan ve durumsallık yaklaşımı açısından çevrenin, işletmelerin organizasyon yapıları üzerindeki etkilerine ilişkin olan araştırmalar incelenmiştir. Organizasyon yapısı, organizasyonun farklılaşma ve bütünleşme faaliyetinin oluşturduğu model olarak ele alınmıştır. Üçüncü Bölüm, Eczacıbaşı Holding'in farklı endüstri kollarında faaliyet gösteren üç üretim işletmesi ile bunların ürünlerini pazarlayan, aynı holdinge bağlı iki pazarlama işletmesinde yürütülen bir uygulama çalışmasından oluşmaktadır. Aynı Yönetim felsefesinin hakim olduğu varsayılan bu işletmelerin çevre özellikleri ile organizasyon yapılarına ilişkin özellikleri arasındaki ilişki, sıra korelasyonu yöntemiyle saptanmaya çalışılmıştır.