Büyükşehir belediye yönetimi ve imar planlarının şehirleşme üzerine etkileri

Abstract

Şehirler, dünya nüfusunun yarısına yakın bir bölümünü barındıran yerleşimler olarak, gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Şehirleşme hızının artışı da, bu önemi destekler boyuttadır. Bu nedenle şehirlerin yönetimi ile ilgili çalışmalar, insan hayatını birinci dereceden etkiler. Zaman içinde şehirlerin gelişimi ile beraber, şehir yönetim tekniklerinde de değişimler gözlenmektedir. İşte bu çalışmanın amacı, gelişim süreçlerinde büyükşehir olarak anılmaya hak kazanmış şehirlerin genel yönetim yapısını ve şehirleşmeye birinci dereceden katkıda bulunan imar planlama çalışmalarını incelemektir. Birinci bölümde, Dünya'da ve Türkiye'de şehirleşme hareketleri, nedenleri ve sonuçları ile beraber incelenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda kurulan ve büyükşehir adını alan yerel yönetimlerin yetki ve sorumlulukları da bu bölümde ele alınmıştır. İkinci bölüm, yerel yönetimlerin en önemli görevlerinden olan planlamaya ayrılmıştır. Kapsamlarına göre ülke planları, bölge planları, çevre düzeni planları özetlendikten sonra, şehirler için daha yaşamsal olan şehirsel planlar ayrıntılarıyla incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise şehirsel planların uygulama yöntemleri üzerinde durulmuştur. Türkiye'de zaten nadir olarak taşıdığı öneme yaraşır şekilde hazırlanan planlar, ancak bu uygulama araçlarıyla etkin bir biçimde hayata geçirilebilir. Dördüncü ve son bölümde, büyükşehir sıfatını yeni kazanmış olan Eskişehir'de imar planlama çalışmaları incelenmiştir. Görece yeni bir imar planına sahip Eskişehir'in tarihsel gelişimi, bu gelişimi yönlendirecek imar planının boyutları ve yeni gelişme yönleri ele alınmıştır.