İşletmelerde bölümlere ayırma sistemlerinden biri olan matriks organizasyon yapısı ve bu yapıda işletme yönetiminin karşılaşabileceği sorunlara çözüm önerileri

Abstract

Organizasyon, ortak bir amaç için faaliyet gösterilen her yerde vardır. Günümüzde teknoloji ve çevre büyük bir hızla değişmektedir. Teknoloji ve çevre ile birlikte organizasyon yapılarının da değişmesindeki amaç, işletmeye daha çok yarar sağlayacak bir organizasyon yapısıyla daha iyi hizmet etmektir. Matriks organizasyon yapısı, diğer organizasyon yapılarının aksine, oldukça yeni bir yapıdır. Bu yapıda dikey basamaklarda fonksiyonlara göre, yatay basamaklarda ise mamül temeline göre bir bölümlere ayırma bulunmaktadır. Projede uzmanlığına gerek duyulan personel, bağlı bulunduğu fonksiyon bölümünden alınarak, projede görevlendirilir. Proje tamamlanana kadar bu personel, fonksiyon ve proje yöneticileri olmak üzere, iki üstlü olmaktadır. Bu ikili komuta sistemi ile matriks organizasyon yapısı, klasik organizasyon teorisinin öngördüğü emir-komuta birliği ilkesine ters düşmektedir. Proje tamamlanınca bu personel, proje yöneticisi tarafından ilgili fonksiyon bölümüne iade edilmektedir. Matriks organizasyon, işletme içinde yatay ilişkilere yer verme, uzmanlaşma, merkezkaç yapı, esneklik ve düşük standartlaşma özelliklerine sahiptir. Esnek bir özelliğe sahip olmasından dolayı, içinde bulunduğu çevre koşullarına daha kolay uyabilme olanağı taşır. Bununla birlikte; tepe yönetimi, önderlik sağlamayı gerektirmesi, çatışmalara açık olması, karışıklık ve düzensizlik yaratabilmesi, kararların gecikmesi, haberleşme, maliyet, işletmenin ayrıntılarla ilgilenmesi gibi sorunları da taşıyabilmektedir. Matriks organizasyon yapısının incelenmesine dayalı olan bu araştırmada, bu yapıda karşılaşılabilecek sorunların çözümüne ilişkin öneriler ileri sürülmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu yapının uygulanması ile ilgili örnekler verilmiştir.