Tekdüzen hesap planına göre inşaat taahhüt işletmeleri muhasebesi

Abstract

İnşaat taahhüt işletmeleri, inşaat üretim faktörlerini biraraya getirerek, gereksinim duyulan biçim, nitelik ve miktarlarda inşaatlar üretirler. Özellikle ürettikleri inşaatlar nedeniyle, genel ekonomiyi sürükleyici ve geliştirici işlevi herkesce kabul görmektedir. İnşaatlar için harcanan paraların çok olması, bunların bir defada ödenmesinin güçlüğü ve işlerin bir yıldan daha fazla sürmesi nedeniyle, inşaat taahhüt işletmelerinin değişik sektörlerde faaliyette bulunan işletmelerin tümünden daha çok planlamaya, maliyet kontrolüne ve denetime önem vermesini gerektirmektedir. İnşaat taahhüt işletmelerinin en büyük özelliği yaptıkları inşaatların süre açısından uzun yıllar almasıdır. Bu özellik inşaat taahhüt işletmeleri muhasebesini önemli ölçüde etkilemekte ve muhasebeye gereken önemin verilmesini gerekli kılmaktadır. Özellikle, birden fazla inşaat işinin birlikte yürütülmesi, bunlar ile ilgili oluşan giderlerin biriktirilmesi, dağıtılması ve ertelenmesi gibi ilginç konuları inşaat taahhüt işletmeleri muhasebesi içine sokmuştur. Ve yapılan her işin birbirinden farklılık göstermesi, muhasebede ''sipariş maliyeti'' yönteminin kullanılmasını gerekli kılmaktadır. İnşaat taahhüt işletmeleri muhasebesinde en önemli konu, herbir inşaat taahhüdünün sonucunu doğru olarak tespit edebilmektir. Bu amaçla, esas alınabilecek kar tespit yöntemlerini hepsinin temelinde hasılat maliyet karşılaştırması yatar. Kanuni açıdan işin tam bitimi yönteminin kullanılması zorunluluk olmasına rağmen işletme isterse, işin kısmen bitimi yöntemini benimseyebilir. Tekdüzen Hesap Planı her iki yöntemin kullanılmasına imkan vermektedir. İnşaat taahhüt işletmelerinin kendilerine has özellikler nedeniyle, bu işletmelerin muhasebesi diğer üretim yapan işletmelerin muhasebesinden farklılıklar gösterebilmektedir. Özellikle kayıtlamalarda kullanılan hesaplar bu farklılığı açıkça ortaya koymaktadır. İnşaat taahhüt işletmelerinin maliyet muhasebesi amaçlarına ve özellik maliyet kontrol amacına hizmet edebilecek bir tahmin yapılabilmesi için, maliyetleri belirlemede iş sınıflarını gider merkezleri olarak ele almamız gerekir. Yani maliyet muhasebesinin...