Doğrusal programlama modellerine cebirsel modelleme yaklaşımı ve üretim planlamasına bir uygulama

Abstract

İşletmeler karlarını maksimize veya maliyetlerini minimize etme çabasındadırlar. Bu nedenle ellerinde mevcut bulunan işgücü, sermaye, enerji, hammadde gibi kısıtlı kaynaklardan yararlanmak ve onları en iyi bir şekilde kullanmak durumundadırlar. Yaptıkları üretim planları ile hangi üründen, hangi ay ve ne kadar üreteceklerini önceden saptamak istemektedirler. Programlama problemleri, bu türden belirlenen amaçlara ulaşmak için sınırlı kaynakların en etkin kullanımı veya dağıtımıyla ilgilenir ve çözümler arar. Yöneylem Araştırmasında modellerin yapısına uygun olarak en iyi çözümü verecek şekilde değişik teknikler geliştirilmiştir. Bunlardan en çok kullanılan tekniklerden biri olan doğrusal programlamadır. Bilgisayarların yaygın bir kullanım alanına sahip olmasından sonra, endüstri kesimi de karar vermede yararlı bir amaç olduğunu gördüğü doğrusal programlama konusuna ilgi duymaya başlamıştır. Doğrusal programlama modellerini bilgisayarlarda çözdürebileceğimiz pek çok program vardır. Bununla birlikte doğrusal programlama modellerini bilgisayar dili ile ifade etmemizi sağlayan cebirsel modellerne dilleri geliştirilmiştir. Cebirsel modellerne dilleri ile ifade edilen doğrusal programlama modeli istenilen programda çözdürülüp, sonuçları elde edilebilir. Modelin, çözüm İçin kullanılan programdan bağımsız olarak yazılması, modeldeki değişikliklerin kolaylıkla yapılmasını sağlamaktadır. Bu sayede karar vericiler, elde edilen farklı sonuçları karşılaştırıp, kendi üretim politikaları doğrultusunda en iyi kararı verme olanağına sahip olmaktadırlar. Bu çalışmada, cebirsel modellerne dillerinin planlama çalışmalarında sağlayabileceği esneklikler ve kolaylıklar üzerinde durulmuştur. Uygulama sonuçları işletme açısından ele alınmış ve bu sonuçlar doğrultusunda faydalı olabilecek öneriler sunulmuştur.