Vergi psikolojisi

Abstract

Kamu gelirlerinin en önemli bölümünü oluşturan vergi ötedenberi çeşitli yönleriyle maliye ilmi içersinde incelenmiş bir konudur. Buna rağmen verginin sosyal yönünün tetkikine uzun zaman gerek duyulmamış, vergi olayındaki insan faktörü ve onun psikoloji- si ancak son zamanlarda özellikle ağırlıklı olarak son 20-30 yıl içersinde incelenmeye başlanmıştır. ''Vergi Psikolojisi''adlı bu çalışmanın yapılmasının nedeni budur. Türkiye'de bugün üzerinde hemen hemen hiçbir çalışma yapılmamış olan bu konu iki bölümde incelenmektedir. Birinci bölüm'de zamanımızın vergi anlayışını ve vergi psikolojisine ilişkin düşüncelerin genel çıkış noktalarını ortaya koyabilmek için, birinci kısmında devletin vergiyi niçin aldığı, verginin niteliği tarihi perspektif içersinde ana hatlarıyla kısaca açıklanmaya çalışılmıştır. Bölümün ikinci kısmında ise verginin sosyal cephesi ve psikolojik etkenleri yine ana hatlarıyla incelenmek suretiyle vergi olayında insan faktörünün önemi vurgulanmaya çalışılmış, bu suretle çalışmanın İkinci bölümüne dayanak olacak hususlar ortaya konulmuştur. İkinci bölümün birinci kısmında vergi mükelleflerinin özellikle psikolojik durumları dikkate alınarak mali davranış biçimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bölümün ikinci kısmında ise önce vergi mentalitesi üzerinde durulmuş, vergi mentalitesine etkisiyle ülkelerin vergi mentalitesini tayin eden faktörlerin her ülke için ortaya çıkardığı değişik sonuçlar, ülkelerin farklı/ vergi mentalitesi gösterdiği sonucunu ortaya çıkardığı cihetle, kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğu içersinde öngörülen vergi harmanizasyonunun ülkelerin bu vergi mentalitesi farklılıkları ile nasıl sağlanabileciği incelenmiş ve bunun olanakları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonuç kısmı ise yapılan açıklamalar karşısında varılan sonuçları ve bunlara dayanarak Türkiye'de neler yapılabileceği hususlarını kapsamaktadır.