Kamu yönetimi açısından Türkiye'de ticaret ve sanayi odaları

Abstract

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından olan ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliğinin, Türk hukukunda, kamu kurumu kümesi içinde yer aldıkları ve Türk yönetsel sisteminin bir bölümünü oluşturdukları varsayımının doğruluğu, incelememizin birinci bölümünde kanıtlanmış bulunmaktadır. Kamu kurumu niteliğindeki öbür meslek kuruluşları gibi, tica- ret ve sanayi odaları ve Odalar Birliği de, her şeyden önce, kamu tü- zel kişiliğine sahiptir. Çünkü, ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliğ, kamu yararını amaçlayan, yasayla yada yasanın açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulabilen, kamu gücünü kullanan ve ilgililerin katılması zorunlu olan kuruluşlardır. Ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliği, öbür kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları gibi, ''kamu kurumu'' hukuksal kümesi içinde yer almaktadır. Bu kuruluşların kamu kurumu oldukları, kuruluş yasalarında açıkça belirtilmektedir. Ayrıca, odalar ve Odalar Birliği, kamu kuruluşlarının ayırdedici niteliklerini taşımaktadır. Kamu hizme- ti görmektedirler. Özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahiptirler. Hukuksal yönden kamu kurumları oldukları saptanan ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliği, yönetsel açıdan, Türk yönetsel sis- temi içinde, hizmet yerinden yönetimi kuruluşları olarak örgütlenmiş bulunmaktadır. Öbür kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları gi- bi, ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliğinin hizmet yerinden yönetimi kuruluşları olarak örgütlenlemeleri, yapacakları hizmetlerin teknik niteliğe sahip olmalarının bir gereğidir. Böylece Devlet, bu mesleklerle uğraşanların mesleklerini belirli bir düzen ve disiplin içinde yürütmelerini sağlamak ve bunları belirli ölçüde denetimi al- tında tutmak istemiştir. Meslek kuruluşlarının hizmet yerinden yöne- timi kuruluşları biçiminde örgütlenmesiyle, merkezi yönetimin bazı görevleri bu kuruluşlara aktarılarak, yönetimdeki iş bölümü etkin bir duruma getirilmek istenmiştir. Ticaret ve sanayi odaları ile Odalar Birliğinin yapısı, görev- leri, faaliyetleri incelenirken ve yeniden düzenlenmelerinde öneriler ortaya atılırken, bu kuruluşların kamu kuruluşları olduğunu ve hizmet yerinden yönetimi kuruluşları biçiminde örgütlendiklerini gözden uzak tutmamak gerekmektedir. Odaların yapısının incelenmesi, hukuksal ve yönetsel açılar...