Türkiye ekonomisinde cari işlemler açığının belirleyicileri: Dönemler arası yaklaşım

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı Türkiye ekonomisinde cari işlemler açığına neden olan temel makroekonomik, finansal ve yapısal faktörleri betimsel istatistikler ve ampirik analiz yardımıyla araştırmaktır. Türkiye’de özellikle 2001 krizi sonrasında genişleyen ve kalıcı hale gelen cari işlemler açığı konusundaki endişeler artmıştır. Çalışmada kullanılan ampirik model “dönemler arası” ve “esneklikler” yaklaşımlarının bir sentezi niteliğindedir. Cari işlemler dengesini ulusal gelir, bütçe dengesi, döviz kuru ve faiz oranlarının bir fonksiyonu olarak ele almaktadır. Model kısa ve uzun dönemlik analizlere olanak tanıyan ARDL yaklaşımı ile üç aylık frekanstaki veriler kullanılarak tahmin edilmiştir. Bulgulara göre bütçe dengesi, döviz kuru ve faiz oranı cari işlemler dengesi üzerinde uzun dönemde etkiliyken, kısa dönemde sadece GSYH ve bütçe dengesi etkilidir. Bütçe dengesi ile ilgili bulgular Ricardocu Denklik Hipotezinin Türkiye ekonomisinde geçerli olmadığını, İkiz Açık Hipotezinin ise geçerliliğini göstermektedir.

The aim of this paper is to research the fundamental factors which affected Turkey’s current account deficit and discuss the external balance via descriptive statistics and an empirical analysis. Concerns over Turkey’s current account deficit raised before 2001 crises since the deficit has become large and persistent. The empirical model used in this study is a synthesis of “intertemporal” and “elasticities” approaches to current account balance. The model treats current account as the result of national income, budget balance, exchange rate and interest rate. Empirical model is estimated with quarterly data by using apply ARDL technique which enables short and long run analysis. Findings suggest that budget balance, exchange rate and interest rate are effective in the long run, whereas only national income and budget balance are effective in the short run on current account balance. According to evidence related with budget balance shows that Ricardian Equivalence Hypothesis is not valid but Twin Deficit Theory in Turkish economy over the period.