Açık ve uzaktan öğrenmede öğretim elemanlarına yönelik çevrimiçi destek sistemi tasarımı

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, uzaktan eğitimde öğretim elemanlarına yönelik çevrimiçi bir destek sisteminin tasarımının nasıl olacağını ortaya çıkarmaktır. Araştırmada öğrenme kuramı olarak Andragoji, iletişim kuramı olarak Etkileşim ve İletişim kuramından yararlanılmıştır. Öğretim elemanlarının çevrimiçi destek sisteminde yetişkin bireyler olarak ele alınmasında Andragoji, uzaktan eğitimde çevrimiçi ortamlar üzerindeki etkileşim ve iletişim boyutunda ise Etkileşim ve İletişim kuramı yol gösterici olmuştur. Araştırmada çevrimiçi öğrenme ortamlarında deneyimi olan öğretim elemanlarının görüşlerine başvurulmuştur. Bu araştırma nitel araştırma türlerinden olan durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırma dört aşamadan oluşmaktadır. İlkaşamada öğrenme ve iletişim kuramları kullanılarak kuramsal bir matris geliştirilmiştir. Bu matristen elde edilen görüşme sorularıyla yarı-yapılandırılmış bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bireysel görüşmelerden elde edilen bulgular ve alanyazın doğrultusunda ikinci aşamada odak grup görüşmesi yapılmıştır. Odak grup görüşmesiyle maddeler üzerinde görüş birliği sağlanması, tema ve ana temaların belirlenmesi tamamlanmıştır. Araştırmanın üçüncü aşamasında, alanyazın taramasından oluşturulan madde havuzu ile yüz yüze görüşmelerden elde edilen tema ve ana temalar ile odak grup görüşmesinden elde edilen bilgiler ışığında bir anket geliştirilmiştir. Araştırmanın dördüncü ve son aşamasında açık ve uzaktan eğitim sisteminin çeşitli bileşenlerinde görev almış öğretim elemanlarına bu anket uygulanmıştır. Elde edilen bulgularla öğretim elemanlarının yalnızca çevrimiçi bir destek sisteminden beklentileri değil uzaktan eğitim faaliyetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları problemler de ortaya çıkmıştır. Bu problemlerin ele alınarak ortadan kaldırılması etkili uzaktan eğitim çalışmalarının gerçekleştirilmesinde önemli katkılar sağlayacaktır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda şu bilgilere ulaşılmıştır: Öğretim elemanları çevrimiçi bir destek sisteminden elde edecekleri kazanımlar konusunda bilgi sahibi olmak istemektedirler. Destek sisteminin mutlaka yüz yüze bölümünün olması gerektiği sonucu ortaya çıkmıştır. Bu sonuca göre çevrimiçi bir destek sistemi yüz yüze ve çevrimiçi bölümleri olacak şekilde, karma bir tasarım şeklinde düzenlenmelidir. Uzaktan eğitim uygulamalarında görev alan öğretim elemanları ödül, teşvik vb. yapılarla desteklenmelidir. Farklı öğrenme biçimleri göz önüne alınarak içerikler çeşitlendirilmelidir. Kurumsal anlamda uzaktan eğitimle ilgili gereksinim analizleri yapılmalıdır. Uzaktan eğitim uygulamalarında yaşının önemli bir direnç nedeni olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Sistemin işlevselliği ve sürdürülebilirliği açısından program değerlendirme yaklaşımları benimsenmelidir. Arayüz tasarımında kullanıcı dostu bir yapı benimsenmelidir. Çevrimiçi bir destek sistemine kurum tarafından sahip çıkılmalıdır. Uzaktan eğitim, kurumun stratejik planları arasında yer almalı ve desteklenmelidir.Araştırmada elde edilen sonuçlar, uzaktan eğitim uygulamalarında, öğretim elemanlarına destek sağlanmasında yardımcı ve yol gösterici olacaktır.