Abraham Tannenbaum'un üstün yetenek sınıflandırmasına giren örnek yetenek türlerinin toplumsal değeri üzerine bir araştırma

Abstract

Üstün yetenek ve üstün zekâ günümüzde giderek önem kazanan konulardır. Özellikle son yıllarda Türkiye’de de üstün yetenek ve üstün zekâ ile ilgili çalışmalar yoğunlaşmıştır. Ancak yine de Türkiye’de üstün yetenek üzerine yapılan çalışmaların sınırlı olduğu bilinmekte ve bu alandaki kuramların alan yazındaki eksikliği göze çarpmaktadır. Üstün yetenek alanında eksikliği hissedilen konulardan biri de Türkiye’de hangi yeteneklerin üstün yetenek olarak değerlendirildiği ve daha değerli sayıldığının bilinmemesidir. Toplumda hangi yeteneklerin daha fazla değer gördüğü noktasından yola çıkan, Abraham J. Tannenbaum üstün yetene konusunda örtülü bir kuram geliştirmiştir. Tannenbaum (1983), üstün yeteneği dört kategoride ele almıştır. Bunlar ender yetenek, artık yetenek, hisseli yetenek ve tuhaf yetenek türleridir. Bu çalışmada Abraham Tannenbaum’un üstün yetenek sınıflandırmasına giren örnek yetenek türlerinin toplumsal değerini ortaya koymak amacıyla, Abram J. Tannenbaum Yaklaşımı’nda yer alan yetenek türlerini bireylerin görüşleri alınarak nasıl derecelendirdikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak toplanan veriler ilgili kaynaklar ve anket sonuçlarına dayanmaktadır. Araştırma 2008 yılında, Eskişehir ilinde yaşayan 601 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Uygulanan anket, kişisel bilgilerin istendiği ve puanlama yapılması gereken 60 yetenek örneğinin olduğu iki bölümden oluşmaktadır. Veri toplama aracının geçerliğinin ve güvenilirliğinin sağlanmasına özen gösterilmiştir. Toplanan bilgilerin işlenmesi ve istatistiksel analizler SPSS paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler eşleştirilmş t testi tekniğine dayanarak analiz edilmiştir. Değişkenler arasında anlamlı bir fark bulunup bulunmadığı .05 anlamlılık düzeyi alınarak belirlenmiştir. Yapılan veri analizlerinden sonra şu sonuçlara varılmıştır: Katılımcılar ender yeteneklere diğer yeteneklerden daha fazla değer vermektedir. Katılımcılar artık yeteneklere hisseli yeteneklerden ve tuhaf yeteneklerden daha çok değer vermektedir. Katılımcılar hisseli yeteneklere tuhaf yeteneklerden daha fazla değer vermektedir. Hipotezler test edildikten sonra, katılımcıların her yetenek türüne verdikleri puanlar öğrenim durumuna ve cinsiyete göre karşılaştırılmıştır. Ender ve hisseli yeteneklere kadınlar, erkeklerden daha fazla değer vermektedirler. Hisseli ve tuhaf yeteneklere verilen puanlarda cinsiyete göre anlamlı bir fark çıkmamıştır. Dört yetenek türünde de öğrenim durumu hem de açısından önemli bir fark görülmemiştir.