Finansal gelişme ve ticari açıklık ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Avrupa dönüşüm ekonomileri örneği

Abstract

Berlin Duvarı’nın yıkılmasını takip eden süreçte bazı Avrupa ülkeleri sosyalist sistemi terk ederek kapitalist ekonomik düzeni tercih etmiştir. Özelleştirmeler ile bankacılık sektörünün baskın olduğu, ticari serbestleşme ve AB’ye üyelik yolunda önemli ekonomik düzenlemelere giden Avrupa dönüşüm ülkeleri için finansal gelişme ve ticari açıklık değişkenleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi test etmek büyük önem taşımaktadır. Az gelişmiş finansal sisteme sahip ülkeler bir kısır döngü içerisinde yer almaktadır, bunun nedeni finansal gelişmedeki yetersizlik ve ona dayalı olan zayıf ekonomik performansın yeniden zayıf finansal gelişmeye yol açmasıdır. Bu çalışmanın amacı Avrupa dönüşüm ekonomileri için 2001-2014 yıllarını kapsayan dönemde finansal gelişme, ticari açıklık ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi panel veri analizi ile test etmektir. Bu doğrultuda öncelikle Temel Bileşenler Analizi ile finansal gelişmişlik endeksi oluşturulmuştur. Değişkenler için homojenlik, yatay kesit bağımlılığı sırasıyla Delta, testleri ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında ki eşbütünleşme ilişkisi ve uzun dönem nedensellik ilişkisi ikinci nesil olarak adlandırılan Durbin-Hausman Eşbütünleşme Testi ile Dumetriscu-Hurlin (2012) panel nedensellik testi ile sınanmıştır. Elde edilen bulgular seçili ülkeler için ele alınan dönemde finansal gelişme ve ticari açıklığa dayalı bir ekonomik büyümenin gerçekleştiğini göstermektedir.

After the collapse of Berlin Wall some European countries preferred market system instead of comunism. This countries called transition economies, via of privatization banking sector became dominant for financial development. Moreover after trade liberalization, openness, being a member of European Union and the relationship between these three indicators became more important than before. Because a weak financial system is the reason of vicious cycle which causes at the same time weak economic performance. The main reason of this study to analyse the causality between variables in the long term for the period between 2001-2014 For that reason financial development index has been created with Principal Component Analysis and with 4 different indicators of financial (especially banking) system the. The variables has been tested relatively with Delta and tests which are called second generation tests and consider heterogeneity and cross-section dependence. The long term co-integration tested with Durbin-Hausman and long term causality tested with a new method developed by Dumetriscu-Hurlin (2012). The results gained from the analysis show that supply side hypothesis is accepted for selected transition economies. The empirical findings show that economic growth based on financial development and trade openness.