Arkeoloji ve arkeometrinin çağdaş cam sanatına yansımaları

Abstract

Arkeoloji bilimi, geçmişte insan hayatının bir parçası olan malzemelerin ortaya çıkışı, üretim yerleri, üretim yöntemleri ve kullanım alanları ve daha birçok bilinmeze ışık tutmaktadır. Arkeolojik çalışmaların başlangıcı çok eski zamanlara dayalı olsa da son 50 yılda diğer disiplinlerin ortaklığı ile hız kazanmıştır. Yapılan araştırmaların sonuçlarını somut veriler ışığında teoriden ileriye taşımak için birçok bilim alanının bir araya gelmesiyle "Arkeometri" terimi ortaya çıkmıştır. Arkeometri, bulguları mineralojik, mikro morfolojik ve kimyasal yönlerden ele alarak karakter analizi yapar. İnsanoğlunun yüksek ısılarda camı eritmeyi keşfetmesiyle birlikte bu malzeme kullanım eşyaları ve sanatsal objelerin yapıldığı en önemli malzemelerden biri haline gelmiştir. Özellikle cam boncuklar, cam çubuklar, cam takılar ve cam sofra eşyaları gibi objelerin kullanıldığı arkeolojik araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Yapılan bu cam objeler toplumda yer alan sosyal statüye göre sınıflandırılmıştır. Böylelikle cam takılar toplumda sosyal kimlik haline dönüşmüştür. Hayatımızda böylesine önemli bir yer kaplayan camın tarihsel süreç içerisinde geçirdiği serüveni anlamak adına Arkeoloji ve Arkeometri araştırmaları bize çok önemli veriler sunmaktadır. Dört ana bölümden oluşan bu tez çalışmasında Arkeoloji ve arkeometrinin tanımı ve tarihçesi incelenmiş, ülkemizde ve dünyadaki araştırmalara yer verilmiş, camın tanımı, yapısı, üretim teknikleri ve tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Metin oluşturulurken Antik dönemlerden başlayarak günümüze kadar uzanan dönem için literatür araştırmaları yapılmıştır. İncelenen tarihi cam eserlerden ve arkeolojik araştırma sonuçlarından esinlenerek çeşitli tasarımlar yapılmış ve bu tasarımlar günümüz takı sanatıyla harmanlanmıştır. Özellikle eski geleneklerden yola çıkılarak kadınların gücü, inançları, hayata umutla tutunmaları gibi kavramlar ele alınmıştır. Üretimler, vitray tekniği, açık alevde şekillendirme, sıcak cam şekillendirme, kalıp ile şekillendirme ve cam altı tekniği yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir.