İzokinetik kuvvet antrenmanı programı sonrası basketbolda serbest atışın kinetik ve kinematik analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; basketbolda izokinetik kuvvet antrenmanının serbest atış kinetik ve kinematiğine etkisinin incelenmesidir. Çalışmaya Türkiye Erkekler Bölgesel Basketbol liginde oynayan 14 erkek basketbolcu gönüllü olarak katılmıştır. Basketbolcular, basit rastgele yöntemle 2 gruba [kontrol grubu (KG) n=7, antrenman grubu (AG) n=7] ayrılmıştır. Çalışmaya katılan sporculara 6 haftalık antrenman öncesi ve sonrası serbest atışta hareket analizi testleri uygulanmıştır. Tüm sporcular çalışma süresince top tekniği antrenmanlarına devam etmiştir. Her sporcudan, serbest atış performansı sergilemesi istenmiş ve iki adet yüksek hızda çekim yapan kamera ile atışlar kayıt edilmiş görüntüler bilgisayar ortamında sayısallaştırılarak üç boyutlu olarak analiz edilmiştir. Sporcular 5 sayı olan, 5 sayı olmayan atış gerçekleştirmiş ve atışlardan rastgele seçilen 3’er atış değerlendirilmiştir. AG sporcularına ön testler sonrası 6 hafta boyunca, haftada 3 kez omuz, dirsek ve el bileği (omuz ve dirsek 180°.sn-¹ ve 300° .sn-¹ , el bileği 180°.sn-¹ ve 240°.sn-¹) izokinetik kuvvet antrenmanı programı uygulanmış ve sonrasında her iki gruba da son testler uygulanmıştır. Tüm sporculara antropometrik ölçümler, el-pençe kuvveti, izokinetik kas kuvveti (omuz ve dirsek 180°.sn-¹ ve 300°.sn-¹ , el bileği 180°.sn-¹ ve 240°.sn-¹) testleri ve serbest atış kinematik analizi uygulanmıştır. Kinetik ve kinematik parametrelerin gruplararası farklılıklarının değerlendirmesinde Mann-Whitney U testi, parametreler arasındaki ilişkilerde ise Spearman Korelasyon testi kullanılmıştır. İzokinetik kuvvet testleri açısından KG için izokinetik kuvvet zirve torkları değişim yüzdesi farklı eklemlerde %-3.9 ile %-25.0 arasında düşüş sergilemiştir. AG için izokinetik kuvvet zirve torkları değişim yüzdesi farklı eklemlerde %18.3 ile %57.8 arasında artı sergilemiştir. El–pençe kuvveti testlerinde AG sporcularında maksimal değerlerde %8.3 değerinde artış gözlenmiştir. Serbest atışta hareket analizi verilerindeKG için sayı olan atışlarda topun yatay hızı azalmış (z=-2.366, p=0.018), dirsek hızı artmış (z=-2.366, p=0.018*), dirsek açısı (z=-2.371, p=0.018*) azalmıştır. KG için sayı olmayan atışlarda top bileşke hızı artmış (z=-2.028, p=0.043*), yatay hızıazalmış (z=-2.371, p=0.018*), dikey hızı artmış (z=-2.366, p=0.018*), dirsek açısı artmış (z=-2.028, p=0.043*) ve ayrılma yüksekliği (z=-1.961, p=0.050*) artmıştır. Son testler için gruplar arasında sadece top uçuş süresinde farklılık vardır. Sayı olmayan atışların top uçuş süresi sayı olanların süresinden daha kısadır. AG ve KG hareket analizi parametreleri birbirine yakın seviyelerde bulunmuştur. Sonuç olarak, basketbolcuların normal top antrenmanlarına ek olarak yapılan izokinetik kuvvet antrenmanlarının izokinetik kuvveti ve el-pençe kuvvetini artırdığı görülmüştür. Serbest atışlarda ise AG için, sporcuların atış anında dirsek açısal hızının artıp açısının azaldığı, yerden yükseklik olarak topun daha aşağıdan atıldığı durumlarda başarılı atış durumunun gelişebileceği, özellikle topun elden çıkış anı yatay hızında azalma oluştuğu görülmüştür.