Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Tasarlamak: Geotasarım Kavramı

Abstract

İnsanoğlu, Dünya üzerindeki uzun varoluş serüveni içerisinde çoğunlukla doğaya ve çevreye uyumlu şekilde yaşamaya gayret göstermiş, böylelikle afetlerin ve doğal koşulların olumsuz etkilerinden mümkün olduğunca az etkilenmiştir. Ancak, teknolojideki hızlı gelişmeler ile buna bağlı olarak gittikçe artan nüfus ve kentleşme ihtiyacı, bu uzun süreli geleneğin göz ardı edilmesine neden olmuştur. Bunun bir sonucu olarak, planlama ve tasarım süreçlerinde doğal ve çevresel faktörler çoğu zaman dikkate alınmamıştır. Oysa yaşanan yıkımlar ve doğanın her seferinde insan hâkimiyetine üstün gelen geri dönüşü, bu yaklaşımın ne kadar hatalı olduğunu açıkça gözler önüne sermektedir. Günümüzde, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), sağladığı gelişmiş olanaklarla planlama süreçlerinde her türlü doğal ve çevresel faktörün en etkili ve doğru şekilde belirlenmesine, analiz edilmesine ve yorumlanmasına imkân sağlamaktadır. Kavramsal olarak yeni olmakla birlikte, uygulama örnekleri çok eskilere dayanan geotasarım ise, çevresel faktörleri tasarım süreçlerine de dâhil etmeyi ve mekânsal analizleri yapmayı gerekli kılmaktadır. Bu noktada, uzun zamandan beri çoğunlukla etkin bir planlama aracı olarak görülen CBS, artık tasarım süreçlerinde de kullanılması ve geliştirilmesi gereken bir teknoloji olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, son zamanlarda gittikçe daha yaygın uygulama ve tartışma alanı bulan geotasarım ve geotasarımda özellikle CBS olanakları tartışılmıştır.

During his long term existence adventure on Earth, man has mostly endeavoured to live in accordance with nature and environment; thus has been affected from negative impacts of natural disasters and conditions as little as possible. However, rapid advancements in technology and resulting increase in the population and urbanisation need, have caused ignorance of this sustained tradition. Accordingly, natural and environmental factors have mostly been disregarded during planning and design processes. In fact, disaster experiences and nature's continuous comeback surpassing human dominance each time have clearly revealed the impropriety of this approach. Today, Geographical Information Systems (GIS), with its advanced capabilities, provides efficient and accurate determination, analysis and interpretation of any natural and environmental factor during planning processes. Though new as a term but have been practiced for long, geodesign, also requires the inclusion of environmental factors into design process and performance of spatial analyses. In that respect, GIS, which has for long been mostly considered as an efficient tool for planning, is now evaluated as a technology that must be utilized and improved during design process as well. In this paper, geodesign, which has recently been widely practiced and debated, and GIS capabilities for geodesign have been discussed.