Anlatı Tekniği Olarak Çocuk Bakış Açısı

Abstract

Makale, çocuk bakış açısıyla anlatılan roman ve öykülerde teknik olarak ne gibi farklılıkların olduğu, dil kullanımındaki farklılıklar, yazarın çocuk bakış açısını kullanmaktaki amacı ve bu kullanımın işlevselliği konularını incelemektedir. Çocuk bakış açısını kullanan metinlerde dil, anlamın çift katmanlı olmasına yol açar. Çocuğun kullandığı ve algıladığı dil ile yetişkin okuyucunun kullandığı dil farkı, anlatıcının, yazarın ve yetişkin okurun farklı kodlarla karşı karşıya olmaları durumunu doğurur. Bu durum, kurguyu ve okuyucunun metinle ilişkisini de etkiler. Makalede Türk ve dünya edebiyatlarından çeşitli örneklerle tematik ve yapısal bir ortak örüntü olduğu gösterilmiştir. Roman karakterlerinin kuruluşu, ele alınan konular, toplumsal eleştiri, kullanılan anlatım teknikleri, yazarın tutumu ve buna bağlı özellikler bakımından bu metinler ortak nitelikler taşırlar. Okurla ilişkileri bakımından da bu tür metinlerin farklı bir yapısı olduğu; toplum açısından hassas olabilecek konuların çocuk bakış açısıyla ele alındığı gözlenmiştir. Irkçılık, sınıf ayrımcılığı, politik ve toplumsal özgürlükler, ifade özgürlüğü gibi konular, konunun taraflarını en az dışlayan bir yöntem olarak çocuk bakış açısıyla tartışmaya açılmıştır. Yazar, empati yapılması görece olarak kolay bir aktörü okuyucunun karşısına çıkararak, onun önyargılarından sıyrılmasını kolaylaştırmak ister. Çocuğun toplumdaki yeriyle birlikte edebiyattaki yerinin de değiştiği ve tanıktan aktör konumuna yükseldiği görülür. Onun bakış açısıyla yansıtılan gerçeklik, ne kadar yansız anlatılırsa anlatılsın, yetişkinler dünyasını sorgulayıcı bir nitelik taşır. Bu nedenle, edebiyatta çocuk bakış açısı, dönüştürücü bir etkiye sahip olmak üzere tasarlanmıştır.

This article leans over the technical differences of novels and short stories narrated by child's point of view and tries to point our the differences in use of language, goal of writer while using child's point of view and functionality of this use. In texts where child's point of view is used, the use of language leads to a double layered structure of meaning. The difference between the language child uses and perceives and that of adult reader, leads child narrator, writer and adult reader to be face to face with different codes. This very fact has an impact on both the fictive structure and relations between text and reader. In the article, it is shown that there is a common thematical ve structural pattern in the texts narrated by child's point of view, through references to both Turkish and World Literature. These texts have common features in terms of composition of novel characters, issues that are treated, social criticism, narrative techniques that are used, writer's attitude and other features related to this. These texts also have different types of relations with reader as they lean on relatively delicate issues using child's point of view. In order to exlude the sides of the issue at minimum, child's point of view is used to lean on issues such as racism, class discrimination, political and social freedom, freedom of speech. Writer wants the reader to wear off their biases making them encounter this actor who is relatively easy to sympatize with. Along with the change of child's position in society, chilg in literature also change and evolve to an ctore rather than a witness. No matter how impartial it is, a story narrated by this viewpoint, would be questioning the adult world. Thus, child's point of view in literature is designed to have a transformative effect.