II. MAHMUD’UN MAL-MÜLK SAYIMI: EVREŞE ÖRNEĞİ

Abstract

Bu çalışma, “Tanzimat-ı Hayriye’ye numune” olmak üzere, Hüdavendigâr ve Gelibolu sancaklarında başlanılan II. Mahmud sayımını konu edinmektedir. II. Mahmud’un iktidarının son yılında yapılan bu sayımla ilgili bugüne kadar ki bilgilerimiz “tamamlanmadığı” yönündeydi. Bu kabulün kaynağında dönemin resmi gazetesi Takvim- i Vekâyi’nin 5 Mart 1839 tarihli sayısında yayınlanan bir haber vardı.1 Tahririn tamamlanamadığı ve gelecek seneye ertelendiğinin ilan edildiği bu haber, daha sonraki çalışmalarda referans kabul edilip aynen tekrar edilmiştir. 2 Tanzimat’ın 1840 yılından itibaren uygulanmaya başlamasıyla Sultan II. Mahmud’un bu sayımının akıbeti artık hiç sorgulanmamış yalnızca Tanzimat’ın bir ön hazırlığı olarak birkaç cümlelik değerlendirmelerde yer bulabilmiştir.