Hürriyet ve İtilaf Fırkası Adana Başkanı Hafız Mahmut Celal’e Ait Bilinmeyen İki Beyanname

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu büyük umutlarla girdiği I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrıldı. İtilaf Devletleri, Mondros Mütarekesi’ne dayanarak ülkeyi işgal etmeye başladı. Adana ve çevresi de Fransızlar tarafından işgal edildi. Türk halkı Mustafa Kemal’in önderliğinde işgallere karşı dururken Adana halkı da yurtlarını savunmaya yöneldi. Fransızlarla ve onların çıkarlarını benimseyen yerel yöneticilerle, parti temsilcileriyle de mücadele etti. Bu işbirlikçilerden biri olan Hürriyet ve İtilaf Fırkası Adana Başkanı, aynı zamanda Fransızların Belediye Başkanı Hafız Mahmut Celal’di. Hafız Mahmut Celal, Adana halkına yönelik iki beyanname yayınladı. Bu beyannamelerle Milli Mücadele’yi Allah’a ve Padişaha isyan olarak gösterdi. Halkın din duygularını sömürmeye yöneldi. Mustafa Kemal ve arkadaşlarına hakaret etti. Kurtuluşun, kendilerinin benimsediği siyasetle olacağını belirtti. Adana halkının Kuva-yı Milliye’ye verdiği desteği ve direnme azmini kırmak istedi.

Ottoman Empire was defeated in the World War I, to which it had entered into with great hopes. The Allies started to occupy the country on the basis of Mondros Truce. Adana and it's surrounding were occupied by French. Adana public began to defend their lands while Turkish people, under the leasdership of Mustafa Kemal, were withstanding the occupations. They not only fought against French but also the local authorities and party representatives supporting France. One of these collaborators was Hafız Mahmut Celal, the Adana Head of HÜrriyet and İtilaf Party, he was also the Mayor of French. He published two declarations aimed at Adana public. He demonstrated the National Struggle as a revolt to God and Sultan. He tried to exploit the sense of religion. He insulted Mustafa Kemal and his friends. He indicated that salvation would only occur by the politics that he assumed. He wanted to breakdown the determinaton and the support that Adana public gave to Kuva-yı Milliye.