Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Araştırma Deneyimi: Nitel Bir Çalışma

Abstract

Öğretmenlerin öğretim sürecindeki uygulamaları üzerine yansıtıcı düşünmeleri ve karşılaştıkları sorunları bilimsel yollarla çözmeleri, onların mesleki gelişimlerinin yanı sıra, okulların kurumsal gelişimleri ve toplumsal gelişim açısından giderek daha çok önem kazanmaktadır. Öğretmenlerin bir araştırmacı olarak öğretim sürecinde yer almaları, onların araştırmacı öğretmen rolünü benimsemelerine ve bilimsel araştırma yeterliklerine sahip olmalarına bağlıdır. Bu araştırma, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı üçüncü sınıfta öğrenim gören ve Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri dersini alan öğretmen adaylarının, bu ders kapsamında öğretim elemanının denetiminde gerçekleştirdikleri araştırma deneyimine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma verileri, ölçüt örnekleme yapılarak seçilen on altısı kız, sekizi erkek olmak üzere yirmi dört gönüllü öğretmen adayı ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerle 2005-2006 öğretim yılı Haziran ayında toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi türlerinden tümevarım analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmen adayları, mesleki gelişim amacıyla ve öğrenme öğretme sürecinde karşılaştığı sorunları çözebilmeleri için öğretmenlerin araştırma yapması gerektiğini düşünmektedir. Öğretmen adayları bilimsel araştırma sürecini, farklı bir deneyim, ancak zor bir süreç olarak değerlendirmişlerdir. Öğretmen adayları bu deneyimlerine bağlı olarak, bilimsel araştırma süreçlerini öğrendiklerini, araştırma makalelerini ve tezleri daha iyi anlayabildiklerini ve araştırma yapamaya isteklerinin arttığını belirtmişlerdir. Bu süreçte, öğretmen adayları araştırma sorununu tanımlanma, ölçme aracını uygulama, veri çözümleme ile zaman yönetimi ve grupla çalışmada sorunlar yaşamışlardır. Öğretmen adayları Bilimlerde Araştırma Yöntemleri dersinin öğretmen eğitim programlarında uygulamalı bir ders olarak yer almasını, dersin kredisinin ve saatinin artırılmasını ve araştırma sürecinde öğretmen adaylarına etkili rehberlik yapılmasını önermişlerdir.

Improving teachers' reflective thinking skills about their instructional applications in their classrooms and their suggestions to solve the problems they face during teaching have become more important since the 80s. Reflective thinking is not only important for the professional development of teachers but it also plays a significant role in the institutional development of schools, eventually in the development of the society. Teachers' taking part in their teachings as researchers depends on their ability to adopt a researcher role and their experience in research. The participants of the present study were a group of third-grade pre-service teachers who were attending the Social Studies Teacher Education Program in the Education Faculty of Anadolu University. The study was conducted in order to understand the pre-service teachers' perceptions of their research experience in the scope of the course titled Research Method in Social Sciences. The data were collected in June, 2006 by using semi-structured interviews held with a total of 24 volunteering pre-service teachers. All the participants, 8 males and 16 females, were selected by using criterion sampling method. Content analysis was used to analyze the data. Findings showed that most pre-service teachers believed that teachers should conduct research for the purpose of solving the problems they might encounter in the learning-teaching process and for the purpose of professional development. Another finding was that the pre-service teachers considered the research process as a different experience, although they described the process as difficult.” Most pre-service teachers also stated that they learned the research processes and understood research articles and theses. They pointed out that they were more willing to conduct a research after their experiences. In this process, some pre-service teachers experienced various problems in areas such as the description of the research problems, data collection, time management, data analysis, and group work. The pre-service teachers suggested that the course of Research Method in Social Sciences should take place in all teacher education programs in Turkey, the course should be offered with more course credits, and it should include field-experience. Final suggestion was that pre-service teachers should be guided effectively in the entire research process.