Sosyal Bilgiler Dersinde Kültürden Yararlanma: Öğretmen Adaylarının Kültür Portfolyolarının İncelenmesi

Abstract

Sosyal bilgiler, insanları, insanların birlikte oluşturdukları yaşamı anlamayı ve bireylere toplumsal bir kişilik kazandırmayı sağlar. Bu nedenle, sosyal bilgiler ile toplumsal bir ürün olan ve insanlar arası etkileşim sonucu doğup gelişen kültür arasında yakın bir ilişki vardır. Bu çalışmada öğretmen adaylarına göre sosyal bilgiler dersi ile kültür arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma doküman incelemesine dayalı nitel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programında Özel Öğretim Yöntemleri I dersi kapsamında 35 öğretmen adayının hazırladıkları kültür portfolyoları incelenmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının kendi kültürlerini tanımlarken yemek, düğün, geçim kaynağı gibi çeşitli kültür ögelerinden yararlandıkları, sosyal bilgiler dersi ile kültür arasındaki ilişkiyi konu, amaç, program, öğretmen gibi çeşitli boyutlarda açıkladıkları bulgusu elde edilmiştir. Yine, öğretmen adayları sosyal bilgiler dersinde kültürel ögelerden yararlanılması ancak kültür ögelerinden yararlanılırken kimi noktalara dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Öğretmen adaylarının kültürel ögelerle ilişkili olarak hazırladıkları ders planları incelendiğinde ise çeşitli sınıf, kazanım, öğrenme alanı ve üniteler kapsamında çeşitli etkinliklerden yararlandıkları bulgusu elde edilmiştir. Bu sonuçlara dayalı olarak, farklı kültürlere ilişkin örnekler verilerek öğrencilerin farklı kültürleri tanımalarının sağlanması ve çeşitli değerleri kazanmasına yönelik olarak sosyal bilgiler dersinde kültürel ögelerden yararlanılması gerektiği söylenebilir.

Social studies enable us to understand people and the life that they construct together, and to furnish individuals with a social personality. Therefore social studies and culture as a by-product of social life and as a result of interaction among people are closely related. Completed through documentary analysis within the qualitative methods, this study aims to determine the relationship between culture and social studies course according to the perceptions of teacher candidates. Accordingly, culture portfolios prepared by 35 teacher candidates—studying at Program in Social Studies Education, Anadolu University—for Methodology in the Area of Specialization I course have been analyzed. Descriptive analysis method has been employed during the data analysis process of the study. Findings have revealed that teacher candidates made use of cultural elements such as food, wedding ceremony, and means of subsistence while describing their own culture; and that they explained the relation between social studies course and culture across several aspects such as topic, purpose, program, and teacher. Furthermore, teacher candidates mentioned that cultural elements should be utilized within the social studies course; however, special care should be displayed for some points. Analysis of lesson plans prepared by the teacher candidates on cultural elements has yielded that teacher candidates used various activities across different grades, objectives, learning areas, and units. Based on these findings, it would not be wrong to state that teachers need to use examples from different cultures in social studies course in order to introduce students with other cultures, and they should incorporate cultural elements into the course so that students can be equipped with various values.