Ortaokul matematik ders kitaplarında matematik tarihinin yeri: ekolojik bir analiz

Abstract

Matematik eğitiminde matematik tarihinin kullanımı son yıllarda önem kazanan bir konudur. Birçok ülkenin ders kitaplarında matematik tarihi öğelerine rastlanmaktadır. Bu sayede öğrencilerin dersteki motivasyonlarını arttırmak, gerçek yaşam durumlarında matematiğin nasıl kullanıldığını göstermek ve öğrencilere matematiğin tarihsel gelişimini inceleme imkânı sunmak amaçlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı ortaokul matematik ders kitaplarında matematik tarihine ne derece ve ne şekilde yer verildiğini incelemektir. Çalışma içerik analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bir yandan matematik tarihi ile ilgili öğeler belirlenerek sınıflandırılmış, diğer yandan özel bir içerik analizi yaklaşımı olan ekolojik analiz modeliyle söz konusu öğelerin içerikleri analiz edilmiştir. Ekolojik analiz modeli, bir sistemi oluşturan öğelerin kendi arasındaki hiyerarşiyi ve uyumu konu alan bir analiz modeli olup bu çalışmada matematik tarihi öğelerinin kitapların iç uyumu ile tutarlılığını araştırmak için kullanılmıştır. Çalışmada 2013-2014 eğitim-öğretim yılında okutulmak üzere Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanan ortaokul matematik ders kitaplarının tamamı incelenmiştir. Çalışmanın sonunda kitaplarda yer alan matematik tarihi öğelerinin sayıca yetersiz olduğu belirlenmiştir. Nitel analizler sonucunda ise ders kitaplarındaki matematik tarihi öğelerinin büyük kısmının öğrencileri konuya motive etme amacı taşıdığı, buna karşılık anlamlandırma ve analiz etme amacı güden öğelerin çok daha az olduğu ve bazı öğelerin ekolojik açıdan sorunlu olduğu tespit edilmiştir

The use of history of mathematics for teaching mathematics has gained importance in recent years. Historical items have been introduced in mathematics textbooks in many countries. The aim of this introduction is to increase students' motivation in mathematics courses, to show them how mathematics are used in daily life situations and to provide them opportunities to study the emergence and the development of mathematics. The purpose of this study was to analyse in what measure and how history of mathematics was used in Turkish secondary school mathematics textbooks. The study was conducted with content analysis method. The historical items were first identified and classified, and their contents were analysed using ecological analysis model, which is a specific content analysis approach. This model, which claims that an ecologically viable system should be hierarchical and coherent with regard to its components, was used in the present study to analyse the coherent of the historical items with the content of the textbooks. All the middle school textbooks approved by Ministry of Education to be used for 2013-2014 academic year were analysed in the study. At the end of the study, it was observed that the number of historical items used in the textbooks was low. The qualitative data analysis showed that most of identified items aim to motivate student for learning mathematics and only a few items aim to provide a deeper understanding or analytical thinking. Moreover, the ecological analysis showed that some items were problematic from ecological point of view.