Determining the usage ways and nutrient contents of some wild plants around Kisecik Town (Karaman/Turkey)

Abstract

Bu çalışmada Karaman ili Kisecik kasabası ve çevresinde gıda, ilaç ve hayvan yemi olarak kullanılan yabani bitkiler, bunların kullanım şekilleri ve protein içerikleri araştırılmıştır. Bölgede 11 familyaya (Zygophyllaceae, Chenopodiaceae, Compositae, Urticaceae, Anacardiaceae, Convolvulaceae, Guttiferae, Malvaceae, Amaranthaceae, Boraginaceae, Labiatae) ait 17 taksonun (Achillea millefolium subsp. millefolium (Ayvadana), Amaranthus albus (Bostan güzeli), Chenopodium album var. album (Sirken), Cichorium intybus (Karakavuk), Convolvulus arvensis (Tarla sarmaşığı), Heliotropium europaeum (Kokar ot), Hypericum perforatum (Kantaron), Lactuca serriola (Sütlü ot), Malva neglecta (Ebegümeci), Peganum harmala (Üzerlik), Rhus coriaria (Sumak), Sideritis germanicopolitana subsp. germanicopolitana (Anadolu Dağçayı-Kırçayı), Teucrium polium (Koyun otu), Thymus leucostomus var. leucostomus (Kekik), Tragopogon dubius (Çoban ekmeği), Tribulus terrestris (Demir pıtrak), Urtica dioica (Isırgan)) yöresel olarak çeşitli amaçlarla tüketildiği saptanmıştır. Yörede yaşayan halk tarafından gıda olarak yaygın şekilde tüketilen türlerin Sirken, Karakavuk, Ebegümeci, Sumak, Anadolu Dağçayı, Kekik, Çoban ekmeği, Isırgan olduğu belirlenmiştir. Ayvadana, Kantaron, Ebegümeci, Üzerlik, Sumak, Koyun otu, Kekik, Demir pıtrak, Isırgan türlerinin bazı hastalıkların tedavisinde kullanıldığı ve Ayvadana, Sumak türlerinin aynı zamanda hayvanlarda yaraların tedavisinde etkili olduğu, Bostan güzeli, Tarla sarmaşığı, Kokar ot, Sütlü ot’un ise hayvan yemi olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Bununla birlikte yaprakta en yüksek miktarda protein içeren bitki Bostan güzeli (21,94 g.100g-1) iken, gövdede en yüksek protein içeren Tarla sarmaşığı (11,55 g.100g-1) ve kökte en yüksek protein içeren bitki ise Demir pıtrak (10,35 g.100g-1) bitkisi olduğu bulunmuştur.

In this study, wild plants consumed as food, animal feed and medicine by people living around Kisecik-Karaman region and their usage ways were investigated. It is found that in this region there are wild plants belonging to 11 family (Zygophyllaceae, Chenopodiaceae, Compositae, Urticaceae, Anacardiaceae, Convolvulaceae, Guttiferae, Malvaceae, Amaranthaceae, Boraginaceae, Labiatae) which consist of 17 taxa (Achillea millefolium subsp. millefolium (Yarrow), Amaranthus albus (White pigweed), Chenopodium album var. album (Goosefoot), Cichorium intybus (Chicory), Convolvulus arvensis (Bindweed), Heliotropium europaeum (Turnsole), Hypericum perforatum (St. John's wort), Lactuca serriola (Prickly Lettuce), Malva neglecta (Mallow), Peganum harmala (Harmal), Rhus coriaria (Sumach), Sideritis germanicopolitana subsp. germanicopolitana (Ironwort), Teucrium polium (Felty germander), Thymus leucostomus var. leucostomus (Thyme), Tragopogon dubius (Salsify), Tribulus terrestris (Devil's thorn), Urtica dioica (Nettle). The plants those are generally consumed as food by people living in this region were reported as Goosefoot, Chicory, Mallow, Sumach, Ironwort, Thyme, Salsify, Nettle. It is reported that Yarrow, St. John's wort, Mallow, Harmal, Sumach, Felty germander, Thyme, Devil's thorn, Nettle are used as medicinal plants, White pigweed, Bindweed, Turnsole, Prickly Lettuce are used as animal feed while Yarrow and Sumach are also used for treatment of animal diseases. It is also found that the highest protein content in the leaf was found at White pigweed (21,94 g.100g- 1), in the body at Bindweed (11,55 g.100g-1) and in the root at Devil's thorn (10,35 g.100g-1).