Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı

Abstract

jus in bello ve jus post bellum ile birlikte Savaş Hukuku'nun üç dalından birisi olan jus ad bellum, savaş ilanına ilişkin koşul ve nedenlerle ilgilidir. Günümüzde daha çok 'haklı savaş kuramı' olarak bilinen jus ad bellum'a, uluslararası hukuk ve siyaset literatüründe daha çok Batılı bir kavram olarak atıf yapılır. Bu makale, kavramın Batılı köklerini incelemektedir. Yapılan tarihsel inceleme, antik dönemden, özellikle de Hıristiyan haklı savaş düşüncesinden on dokuzuncu yüzyıla kadar olan dönemi kapsamakta ve kavramın şekillenmesini sağlayan düşünürlerin görüşlerine yoğunlaşmaktadır. Haklı savaş düşüncesinin bu dönemdeki gelişiminin bilinmesi, savaş ilanının önce uluslararası belgelerle suç (saldırganlık suçu) sayıldığı, sonra ise haklı savaş nedenlerinin bulunabileceği iddialarının görüldüğü yirminci yüzyıldaki ve günümüzdeki savaş hakkındaki tartışmaları anlayabilmenin ön koşuludur.

Jus ad bellum, one of the three branches of the law of war together with jus in bello and jus post bellum, is related with the conditions and reasons of waging war. The reference in the literature on international law and politics is made to jus ad bellum, rather known as 'just war theory', as a Western concept. This article examines the Western origins of the concept. The historical examination presented here embraces the period from ancient times, especially from the first ages of Christianity to the nineteenth century. The article focuses on the ideas of the thinkers contributed to the formation of the concept. The study of the development of the idea of just war is a precondition for understanding the discussions in the twentieth century in which first waging of war condemned as a crime (crime of aggression) but then it is witnessed with the arguments that there may be just reasons of war, and the contemporary discussions on war.