Tüzel Kişiler ve Yönetim Kurulu Üyeleri Ticari Temsilci Olarak Atanabilir Mi?

Abstract

Tacirin ticari iş ve işlemlerini tek başına yapması, ticari işlemlerin çeşitliliği ve ticari yaşamın dinamizmi gereği mümkün olamamaktadır. Bu nedenle tacir, ticari işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerde başka kişilerin - ki bu kişilere tacir yardımcısı adı verilir- emek ve mesaisine ihtiyaç duyar. Tacir yardımcıları tacire bağlı olanlar (ticari temsilci, ticari vekil, pazarlamacı) ve olmayanlar (acente, komisyoncu, simsar) olmak üzere ikiye ayrılabilir. Tacirin emir, talimat ve denetimi doğrultusunda hareket eden yardımcılara bağımlı tacir yardımcısı adı verilir. Bağımlı tacir yardımcıları taciri temsil yetkisine sahip olup, bu yardımcılara ilişkin hükümler BK'da yer almaktadır. Taciri temsil konusunda en geniş yetkilere sahip olan bağımlı tacir yardımcısı ticari temsilci olup, konu BK 547 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Anonim şirketler ise tüzel kişi tacir olup, iradelerini organları aracılığı ile dışarı aktarmaktadır. Anonim şirketlerin genel kurul ve yönetim kurulu olmak üzere iki zorunlu organı vardır. Yönetim kurulu, anonim şirketin yönetim ve temsil organıdır. Bu organ kural olarak kurul halinde şirketi yönetir ve temsil eder. Yönetim kurulu belirli sayıda üyeden oluşup, sürekli faaliyet gösteren bir organdır. Şirketi temsil açısından yönetim kurulu üyeleri ticari temsilci ile benzerlik göstermektedir. Hem ticari temsilcilerin hem de yönetim kurulu üyelerinin kişilikleri, anonim şirketin ticari faaliyetlerini sürdürmesinde, üçüncü kişilerle iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesinde büyük önem arz etmektedir. Ticari temsilcinin yetkileri oldukça geniş olup, birlikte temsil ve şube işleri haricinde yetkinin sınırlandırılması mümkün değildir. Yönetim kurulu üyeleri ise sahip oldukları temsil yetkisi nedeni ile işletme sahibine benzer konumdadırlar. Yetkileri de ancak ticari temsilcilere benzer şekilde sınırlandırılabilir. Bu çalışmada bir yönetim kurulu üyesinin/ticari temsilcinin aynı zamanda ticari temsilci/yönetim kululu üyesi olarak şirkette faaliyette bulunup bulunamayacağı hususunun incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede öncelikle ticari temsilci ve yönetim kurulu üyelerinin özellikleri çalışma kapsamı açısından incelenecek; ardından bir şahsın aynı zamanda söz konusu iki sıfatı kendi şahsında taşımasına fiili bir ihtiyaç olup olmadığı değerlendirilecek, daha sonra bir şahsın söz konusu sıfatları aynı anda taşımasında hukuki bir engel olup olmadığı tartışılacaktır. Bu tartışmalar anonim şirketin iş ve işlem yaptığı üçüncü şahısların ticari temsilci/yönetim kurulu üyesi şahısla girdiği hukuki ilişkilerde yetki karmaşası yaşanması riski nedeniyle önem arz etmektedir. Ayrıca tüzel kişilerin ticari temsilci olarak atanmasının mümkün olup olmadığı hususu da değerlendirilecektir. Bu değerlendirmelerde konuya ilişkin mehaz İsviçre Borçlar Kanunu kapsamındaki doktrinsel tartışmalara ve EBKeTK hükümlerine de yer verilecektir.

It's not possible for a merchant to carry out all commercial business and transactions on his own because of the variety of commercial transactions and dynamism of the commercial life. So, the merchant needs labour and work of other individuals regarding the transactions of his commercial enterprise - these individuals are called as deputy merchants. Deputy merchants can be divided into two as affiliated to the merchant (Commercial representative, commercial agent, marketing staff) and not affiliated to the merchant (agent, commission merchant, broker). Dependent deputy merchants are the assistants who act in accordance with the orders, instructions and audit of the merchants. Dependent deputy merchants have the authority of representation and the relevant provisions are available in Turkish Code of Obligations (TBK). Commercial representative is a dependent deputy merchant having the largest area of authority in terms of representing the merchant and this issue was arranged in accordance with the 547th Article of Code of Obligations. Incorporated companies are legal entity merchants and they transfer their wills outside through their bodies. Incorporated companies have two compulsory bodies as general assembly and board of directors. Board of directors is the management and representative body of an incorporated company. This body manages and represents the company in a plenum as a rule. Board of directors is a body which constantly operates and is composed of a specific number of members. Board members have similarities with the commercial representative in terms of representing the company. Personalities of both commercial representatives and board members are of high importance for an incorporated company to carry out its commercial activities as well as transactions with third parties. Commercial representative have very broad authorities, but it is not possible to limit this authority except for representation and branch works. Board members are in a position which is similar to the employer because of their authority of representation. In this study, it is aimed to analyze whether or not a board member/commercial representative can also carry out activities under the title of commercial representative/board member in a company. Within this framework, characteristics of commercial representatives and board members will firstly be analyzed within the scope of this study and then it will be evaluated whether or not there is an actual need for an individual to have both titles at the same time, and finally it will be evaluated whether or not there is a legal obstacle for an individual to have these titles at the same time. These discussions are of high importance for an incorporated company not to have any authority convergence in legal relationships between the third parties and commercial representatives/board members with whom it carries out transactions. The issue of whether it is possible appointment as commercial representative of separate legal entities will be assessed Doctrinal discussions which are within Switzerland Code of Obligations and PTOL, PTTL provisions will also be referred in these evaluations.