Türk Yükseköğretim Sistemi Bağlamında Girişimci Üniversite Modelinin İncelenmesi: Nitel Bir Araştırma

Abstract

Yükseköğretimde yaşanan küreselleşme, kitleselleşme, profesyonel yönetim, hesap verebilirlik akımları ve yükseköğretime yönelik artan talebe dayalı olarak şirket üniversitesi, sanal üniversite ve küçük üniversite gibi farklı üniversite modelleri kavramsal düzeyde tartışılmaktadır. Bu noktada tartışma konusu edilen modellerden biri de girişimci üniversite modelidir. Girişimci üniversiteler gerek yapı, işleyiş, yönetim ve finansman gibi üniversitenin temel boyutları gerekse öğretim, araştırma ve topluma hizmet gibi üniversitenin temel amaçları noktasında diğer üniversite modellerinden ayrışan birtakım özelliklere sahiptir. Ancak girişimci üniversite kavramına ilişkin çalışmalar genellikle kavramsal düzeyde kalmaktadır. Girişimci üniversitenin ne olduğu, olumlu ve olumsuz yanları ve diğer üniversite modellerinden farklı yanları ile ilişkili çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bununla birlikte, girişimci üniversite modelinin Türkiye’de yükseköğretim sistemi içinde nasıl bir görünüm arz ettiği ve Türk eğitim sistemine nasıl katkı sunabileceği konusunda daha çok inceleme yapılması gerekmektedir. Bu itibarla alanyazına katkı sağlamaya yönelik akademik bir çaba olarak bu çalışma, girişimci üniversite modelinin temel özelliklerini, olumlu ve olumsuz yanlarını, diğer üniversitelerden ayrışan yönlerinin neler olduğunu ve Türk yükseköğretim sistemine nasıl katkı sunabileceğini öğretim üyelerinin görüşlerine dayalı olarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemi ve temel betimleyici desende tasarlanan araştırmanın katılımcılarının belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Buna göre, araştırmanın katılımcılarının belirlenmesinde kullanılacak ölçüt, genelde yükseköğretim sistemi özelde ise farklı üniversite modelleri ve girişimci üniversite modeli üzerine çalışmalar yapmış; seminer, kongre ya da konferans gibi çeşitli etkinliklere iştirak etmiş olmaktır. Araştırmanın çalışma grubu, yukarıda belirlenen ölçüte uyan altı ö ğretim üyesinden oluşmaktadır. Çalışmanın verileri, yazarlar tarafından ilgili alanyazın ve araştırmanın amaçları doğrultusunda hazırlanan yarıyapılandırılmış bir görüşme formuyla toplanmış; içerik analizi tekniği kullanılarak ve tematik bir yöntem izlenmek suretiyle çözümlenmiştir.

Depending upon the globalization, massification, professional management, accountability and increasing amount of higher education demands, such university models as online and small-sized have been discussed theoretically in the higher education field. In this regard, one of the university models which has been discussed in the related literature is entrepreneur university. Entrepreneur universities have a line of distinct features in terms of its structure, functioning, management and finance as the fundamental processes of a university and of teaching, research and community services as basic purposes of a university. However, research on entrepreneur university focused mainly on examining its theoretical background. Research focusing on discovering its meaning, its advantages and disadvantages or its basic qualities that distinguish it from other models is scarce. Furthermore, research is needed to find out how entrepreneur universities may function and how they may well contribute to the higher education system of Turkey. As an academic effort and attempt to fill this gap in the higher education literature, therefore, this study aims at revealing the basic features of entrepreneur university, its advantageous and disadvantageous aspects, the points that separate it from other university models and its possible contributions to the Turkey’s higher education system according to the opinions of faculty members. The participants of this qualitative study designed in descriptive model were selected through criterion under purposeful sampling method. The criteria determined to select the participant of the current study is to be faculty member who has conducted studies mainly in higher education area and specifically on various university models including entrepreneur universities; and who has participated in various seminars, conferences, symposiums on university models. Therefore, the participants of the study included six faculty members that meet the criteria described above. The data of the study were gathered through a semi-structured interview form developed by the researchers depending on the related literature and the purposes of the present study and the data were analysed through content analysis and by following a thematic method.