“Seni saraylarda yaşatacağım...” Türk sinemasında mahalle ve kentin dönüşümü (1960-1990)

Abstract

Sinemanın toplumsal değişimi gösteren sosyolojik bir veri kaynağı olduğundan yola çıkarak bu makalede, Türkiye’de 1960’lardan 1990’lı yıllara uzanan süreçte kent ve mahallenin sinemada nasıl temsil edildiği incelenmektedir. Kentsel değişimin ve mahalle kültürünün dönüşümü sinemada dönemsel olarak izlenebilmektedir. 1960’larda yaygın olan geleneksel mahalle temsilleri 1970’li yıllarda kentleşmenin hız kazanmasıyla ortadan kalkmış; 1980 ve 1990’lı yıllarda bu temsiller yerlerini apartman yaşamı ve gecekondu mahallesi temsillerine bırakmıştır. Çalışmada, filmlerde kentleşmenin sosyal hayata ve orta sınıfın yaşam alanlarının dönüşümüne olan etkisi betimsel analiz yöntemi ile literatür odaklı belirlenen temalar üzerinden ve 35 film incelenmektedir. Seçilen 35 film derinlemesine analize tabi tutulmamış, geniş tutulan örneklem içerisinde kent, kentleşme, kentsel dönüşüm ve bu değişimin birey ve toplumsal hayat üzerindeki etkileri ortaya konulmuştur

In this article, representation of city and neighborhood in Turkish films between 1960 and 1990 is examined with regard to the fact that cinema is a sociological data depicting change in societies. The transformation of urban life and neighborhood culture can easily be followed in cinema history. With the accelerating urbanization in the 1970s, representation of life in apartmant buildings and slums took the place of traditional neighborhood representations popular in 1960s films. In this article, the impact of urbanization on the transformation of social life and middle class living space in films is analysed over 35 films with the descriptive analysis method. The sample 35 films are not analysed by deep film analyzing methods, yet the impact of urbanization, urban change and social change on individuals and society in this large sample are discussed in this article.