Muhammed Hanefi Hazretleri Cengi" Tabut Savaşı Hikâyesi Motif Denemesi ve Transkripsiyonlu Metin

Abstract

Türkler, İslamiyet'i kabul etmelerini müteakip yıllarda İslam'ın yayılması ve İslam öğretisi ile kültürünün daha anlaşılır ve bilinir hale gelmesi için yoğun çaba göstermişlerdir. Bu sebeple İslam tarihinde yeri olan birçok şahsiyeti sözlü edebiyatlarının bir parçası haline getirerek kahramanlaştırmış ve bir nevi "ideal İslam lideri" imajı yaratmaya çalışmışlardır. Bu şahsiyetler de çoğunlukla gerçek savaş ve gazalarda kahramanlıklar göstermiş olan Şii kimselerden seçilmişlerdir. Bu kişilerin başında yiğitliği ile nam salmış olan Hz. Ali gelmektedir. Hz. Ali'nin, kurgusal ve yer yer tarihi cenklerinin, gazalarının anlatıldığı hikâyeler, edebiyatımızda "cenkname" kültürünü oluşturmuştur. XIII. yüzyıldan beri yazılagelen cenknamelerde başkahraman olarak Hz. Ali'den başka, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin ve Muhammed Hanefi'nin de isimleri geçmektedir. Öyle ki Muhammed Hanefi'nin gazalarının ve cenklerinin anlatıldığı hikâyeler müstakil olarak "Muhammed Hanefi Cenkleri" adıyla anılmaktadır. Bu çalışmamız Muhammed Hanefi'nin henüz on yaşındayken tek başına Tabut adlı kâfirin askerlerine karşı yaptığı bir gaza hikâyesinin anlatıldığı "Muhammed Hanefi Hazretlerinin Cengi" adlı eserin transkribe edildiği ve metnin içinde geçen motiflerin açıklandığı bir çalışma olarak düşünülmüştür. Ayrıca çalışmamız metne özel küçük bir lügatçe ile zenginleştirilmeye çalışılmıştır. Elimizdeki orijinal metin, vezin ve kelime bazında bozuk ve müstensih hatalarının fazla olduğu bir metindir. Bu nedenle çoğu beyit vezne uymamaktadır ve doğal olarak da anlamlandırılması güç beyitler mevcuttur

Turks showed intense effort for spreading Islam and clearing Islamic teaching and culture after taking over Islamic religion. Therefore, they tried to create a figure of “ideal Islamic leader” by using lots of historical characters as a part of their spoken literature. These characters were chosen among the real war and gaza heroes from Shia society. One of the most important character was Hz. Ali became famous with bravery and courage. There is a literary type named “cenkname” within narrating Hz. Ali’s fictional and sometimes historical battles and jihads. In the ‘cenkname’s written since the 13th century, the main characters are Hz. Hasan, Hz. Hüseyin and Muhammed Hanefi besides Hz. Ali. Thus, some of the ‘cenkname’s are individually called “Muhammed Hanefi Cenkleri” narrating Muhammed Hanefi’s battles and jihads. In this work, we try to explain some leitmotives and transcript the text named “Muhammed Hanefi Hazretlerinin Cengi” which tells us Muhammed Hanefi’s jihad with the infidel named Tabut at age 10. In addition to that we try to enrich our work with the glossary. The original text is so inaccurate and there are lots of errors because of the rewriter. So, there are lots of broken meters in the text and its cause imposible to give meaning to couplets