Venedik Gettosu: Dünyadaki İlk Getto Yerleşmesinin Mimari Kurgusu

Abstract

Avrupa kent kurgusunda ortaya çıkan getto tipi yerleşmeler, Yahudilerin kentten tecrit edilerek yaşamaya zorlandıkları mahalleleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Bununla birlikte, bu terimin ilk kez ortaya çıktığı ve ilk gettonun kurulduğu kent Venedik'tir. Yahudi toplulukları, eski dönemlerden itibaren ticaret amacıyla diğer İtalya şehirleri gibi Venedik’e de gelmişlerdir. Ancak, kent içinde günümüze kadar süregelen yerleşmeyi 16.yüzyılda oluşturmuşlardır. Kent bütününden ayrıştırılmış bu mahalle olgusu ‘getto’ tipi yerleşmeyi yaratmıştır. Günümüzde de Yahudi nüfusu az sayıda da olsa, dini ve sosyal yapıları ile gettodaki varlığını sürdürmektedir. Bu nedenle kuruluşundan itibaren halkı ile birlikte korunagelmiş önemli kültürel miraslar içinde yer almaktadır.

Bu çalışmada, Venedik gettosunun mimari karakteri dönemin tarihi, sosyal ve politik durumu da göz önünde bulundurularak araştırılmıştır. Yerleşme, kent içindeki konumu, sivil yapıları ve sinagog mimarisi ile bir bütün olarak ele alınmıştır. Ayrıca, günümüz tarihi kent korumasında halkı ile birlikte sürdürülebilir bir koruma olarak örnek oluşturması amaçlanmıştır. Yerinde yapılan inceleme ve tespitler farklı dönemlere ait harita ve fotoğrafların karşılaştırılması ile detaylandırılmış ve konu ile ilgili olarak yayınlanmış mimari ve tarihsel yazılarla desteklenmiştir.

The ghetto type settlements, which appear in the European city structure, define those quarters where the Jews have been forced to live isolated from the city. Yet, the place where the term was used for the first time is Venice which is also the place where the first ghetto had been formed. Jewish communities have come to also Venice for purpose of trade such as other Italian cities since ancient periods. However, they had been composed the settlement which has been had gone on until now in sixteenth century. The phenomenon of decomposed quarter had been created ‘ghetto’ type settlement. Nowadays, even if Jewish population is in a small number, they remain their existence in ghetto with religious and social buildings. Thence, it has been taken place in important cultural heritages which have been preserved with population since established.

This study is a research on the architectural character of the Venetian Ghetto, within its historical context and socio-political conditions. The settlement is considered as a whole in the context of its position in the city, with its civic buildings and synagogue architecture. Another objective of the study is to set a model for sustainable urban preservation today where the community is still part of the historical settlement.