Türkiye’de Adalet İlkesi Bakımından Yükseköğretimde Finansman Politikası: Kim Faydalanıyor? Kim Ödüyor?

Abstract

Eğitimin bireylerin kazanma kapasiteleri ve iktisadi büyüme üzerinde güçlü bir etkisinin bulunduğu konusunda görüş birliği bulunan iktisatçılar, insana beşeri sermaye olarak yaklaşmışlardır. Bu yaklaşım, eğitim yatırımlarını arttırmıştır. Bu artış, eğitimde adalet düşüncesinin de tartışılmasına neden olmuştur.Gelişimi oldukça uzun bir süreci kapsayan bu düşünce, toplumsal sınıfı ve kökeni ne olursa olsun insanların diğer insanlarla aynı hak ve özgürlüklere sahip olması biçiminde tanımlanmaktadır. Böyle bir adalet anlayışı, hem yükseköğretime kayıt olmayı, hem de yükseköğretimi tamamlayabilmeyi kapsar. Oysa araştırmalarda, eğitim olanaklarından yararlanmada bireylerin sosyal ve ekonomik durumları ile finansman politikalarının etkili olduğu görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de adalet ilkesine hizmet edecek yükseköğretim finansman politikası için teknik bir çerçeve oluşturmaktır. Çalışmanın sonucunda, Türkiye’de üst gelir gruplarına ait bireylerin yükseköğretim harcamalarından daha fazla faydalandığı, alt gelir gruplarına ait bireylerin vergi gelirleri içinde önemli bir paya sahip olduğu halde çok daha az faydalandığı ve bu sonucun da son otuz yılda pek bir değişikliğe uğramadığı görülmüştür.

Theeconomists,whohaveconsensusontheapproachthattheeducationhasastrongeffectontheacquisitioncapacity and economic growth, think people as human capital. This approach has increased investment in education. This increase in education has led discussion on the idea of equity. This ideawhich has a quite long development process, is defined as people have the same rights and freedom regardless of their social class and origin. This kind of idea covers both registering and completing higher education. But, it is seen in researches that social and economic status of individuals, and financial policies have an affect on taking the advantage of educational opportunities. The aimof this study is to create a technical framework for the financial policy of higher education that will serve for equity principle in Turkey. At the end of this study it is seen that people who belong to higher income groups benefit from spendings for higher education than people who belong to lower income groups, although they have on important ration in tax income, and this hasn’t been change for the last thirty years.