Zonisamidin reprodüktif toksisitesinin erkek sıçanlarda değerlendirilmesi

Abstract

Epilepsi tedavisinde sıklıkla reçete edilen antiepileptik ilaç olarak zonisamidin (ZNS) erkeklerde seksüel fonksiyon bozukluklarına neden olduğu rapor edilmekle birlikte erkek reprodüktif sistem üzerine toksik etkilerinin değerlendirildiği az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu doğrultuda tez çalışması kapsamında sıçanlara 25, 50 ve 100 mg/kg/gün ZNS’nin tekrarlayan dozlarda 28 gün süreyle oral olarak uygulanmasıyla ajanın reprodüktif toksik etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sıçanlarda sperm konsantrasyonu, motilitesi, morfolojisi ve DNA hasarı belirlenmiş ve testisler histolojik olarak incelenmiştir. Ayrıca folikül stimüle edici hormon (FSH), luteinleştirici hormon (LH) ve testosteron seviyeleri gibi reprodüktif fonksiyonların regülasyonunda rol oynayan hormonlar ile reprodüktif patolojilerde rol oynayan oksidatif stresin biyogöstergeleri olarak testis dokusunda glutatyon (GSH), katalaz (KAT), süperoksit dismutaz (SOD) ve MDA seviyeleri belirlenmiştir. Sonuçlara göre kontrol grubu ile karşılaştırıldığında 50 ve 100 mg/kg ZNS uygulanan gruplarda sperm konsantrasyonu, motilitesi ve normal sperm morfolojisinde azalma ve testiküler dokuda patolojik bulgular tespit edilmiştir. 50 ve 100 mg/kg ZNS uygulanan grupta kontrol grubuna göre serum LH ve testosteron seviyelerinin azaldığı belirlenmiştir. Ayrıca 50 ve 100 mg/kg ZNS uygulanan gruplarda testis KAT seviyeleri azalırken MDA seviyelerinin artması testis dokusunda ZNS ile indüklenen oksidatif stresin bulguları olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, tekrarlayan farmakolojik dozlarda ZNS uygulaması ile sıçanlarda reprodüktif toksik etkilerin indüklendiği ve gözlenen bu patolojiye hormon seviyesindeki değişikliklerin ve testiküler oksidatif stresin eşlik ettiği tespit edilmiştir.