İş etiğine ilişkin tutumlar ve başlıca felsefi kategorileri özelinde yönetici-çalışan algısı üzerinde karşılaştırmalı bir inceleme

Abstract

Bu çalışmanın amacı, özel sektörde yönetici ve çalışanların iş etiğine ilişkin tutumlarının ve başlıca felsefi kategorilerinin (Makyavelizm, Sosyal Darwinizm, Ahlaki Nesnellik) genel görünümünü ortaya koymaktır. Öncelikle konuyla ilgili literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, çalışanların iş etiğine ilişkin tutumlarının demografik özelliklere göre (cinsiyet, yaş, eğitim durumu vb.) farklılıklar gösterip göstermediğinin belirlenmesi de araştırmanın alt amacı olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda Preble ve Reichel (1988)’in geliştirdiği “İş Etiğine Yönelik Tutumlar” (ATBEQ) ölçeği, Kütahya’da özel sektörde çalışan 40 yönetici ve 149 çalışana uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Analiz sonucunda; iş etiğine ilişkin tutumlarda ve başlıca felsefi kategorilerinde yöneticilerin çalışanlara göre daha olumsuz tutumlara sahip oldukları sonucu tespit edilmiştir (p<0.05). Ayrıca demografik değişkenlere göre iş etiğine ilişkin tutumlar arasındaki farklılıklara ilişkin sonuçlara bakıldığında: cinsiyet değişkeni özelinde kadınlarla erkekler arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır; eğitim düzeyi, yaş ve hizmet süresi özelinde ise anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. İş görenlerin eğitim düzeyi yükseldikçe, yaşı ilerledikçe ve hizmet süreleri arttıkça daha olumlu iş etiğine ilişkin tutumlara sahip oldukları bulgusu elde edilmiştir (p<0.05).

The purpose of this study is to present the general appearance of attitudes towards business ethics of managers and employees at private sector and of primary philosophical categories (Machiavellism, Social Darwinism, Moral Objectivity). First, literature survey about the subject has been completed. Moreover, determining the attitudes of employees towards business ethics according to demographic characteristics (gender, age, education level, etc.) is whether they show differences are also identified as sub-objectives of the research. In that context, “Attitudes to Business Ethics” (ATBEQ) scale by Preble and Reichel (1988) has been applied to 40 managers and 149 employees working at private sector in Kütahya. The data obtained from the study have been analysed using the SPSS software. Result of the analysis; it has been identified that managers have more negative attitudes than employees in attitudes towards business ethics and primary philosophical categories (p<0.05). Also, when demographic variables were looked at the results related to the differences between attitudes towards business ethics according to characteristics: statistically significant difference specific to gender between men and women were not found; a significant difference specific to educational level, age and length of service was not detected. The more employees’ level of education, the age and length of service increase, the more they have positive attitudes towards business ethics (p<0.05).