Turizmin ekonomik büyümeye etkisi: Turizme dayalı büyüme hipotezinin Türkiye için geçerliğinin ARDL modeli ile analizi

Abstract

Türkiye, önemli uluslararası turizm merkezlerinden biridir. Türkiye’de hükümetler, turizm sektörünü desteklemiş ve turizm sektörünün gelişimine öncelik vermişlerdir. Bu nedenle turizm Türkiye’de hızlı büyüme gösteren bir hizmetler sektörü haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı Pesaran, Shin ve Smith tarafından geliştirilen otoregresif dağıtılmış gecikme modelini (ARDL) kullanarak, Türkiye’de turizmin ekonomik büyüme üzerindeki etkisini araştırmak ve böylece turizme dayalı büyüme hipotezinin Türkiye için geçerli olup olmadığını test etmektir. Analizde 2003:1-2015:4 dönemine ait çeyrek dönemlik reel Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH), ülkeye gelen uluslararası turist sayısı ve reel döviz kuru (RER) verileri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre turizmin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla üzerinde hem kısa dönemde hem de uzun dönemde anlamlı pozitif etkisi vardır. İkinci olarak Granger nedensellik testine Toda-Yamamoto yaklaşımı kullanılmış ve turizmden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi belirlenmiştir. Böylece çalışmadan elde edilen bulgular, turizme dayalı büyüme hipotezinin Türkiye örneği için ampirik olarak desteklendiğini göstermektedir.

Turkey is one of the important international tourism destinations. Governments of Turkey supports and give priority to the development of tourism sector. Therefore, tourism has become a rapidly growing service sector in Turkey. The purpose of this study is to examine the impact of tourism on growth in Turkey and to test the validity of tourism-led growth hypothesis for Turkey through the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) bounds testing approach developed by Pesaran, Shin and Smith. The analysis was carried out with quarterly data of Real GDP, volume of international tourist arrivals and Real Exchange Rate (RER) for the period from 2003:1 to 2015:4. The results reveals that tourism has a positive effect on Gross Domestic Product both in the short run and long run. Secondly the Toda-Yamamoto approach to Granger causality test is applied and a unidirectional causality running from tourism to economic growth is determined. So the findings show that the Tourism Led Growth Hypothesis is supported empirically in the case of Turkey.