Bizans dönemi mekân aydınlatmasında “İslami Tipte” cam kandiller

Abstract

İslami tipte cam kandiller, zarif formu ve işlevsel tasarımıyla pek çok kültürde tercih edilen bir ışık kaynağıdır. Bununla birlikte, bu tip kandillerin İslam kültüründe, özellikle cami aydınlatmasında yaygın kullanımı, onların Cami kandili olarak adlandırılmasına ve İslam camcılığının keşfettiği bir form olarak tanınmasına neden olmuştur. Diğer taraftan, arkeolojik buluntular ve tasvirler, bu kandillerin olasılıkla 4. yüzyıldan itibaren Batı dünyasında kullanıldığını ve Erken Bizans döneminin bilinen bir aydınlatma gereci olduğuna işaret etmektedir. Bu makalede, söz konusu kandillerin, Bizans dönemi mekân aydınlatmasındaki yeri ve kullanım şekli, arkeolojik buluntular ve tasvirlere dayalı olarak ele alınmakta, Asya ve Avrupa arasında Haçlı seferleri ve Batılı tüccarlar aracılığıyla artarak gelişen Ortaçağ Akdeniz ticaretinin, bu kandillerin, farklı kültür ve coğrafyalara dağılmasındaki olası etkileri üzerinde durulmaktadır.

With its fine form and functional design, the Islamic type glass lamp is desirable in many cultures. This kind of lamp is widely used to light mosques in Islamic cultures and is known as a mosque lamp. This type glass lamp is known as a form invented by Islamic glassworking. Archeological findings and images indicate that these glass lamps probably began to be used in the West in the fourth century and were a well-known source of lighting in the Early Byzantine period. Based on archeological findings and images, this study discusses the significance and use of these glass lamps in the lighting of Byzantine Era. It also discusses the effects of increasingly growing Medieval Mediterranean trade between Asia and Europe during the Crusades and the Western merchants who spread these glass lamps to different cultures and lands.