Ambalaj atığı toplama-ayırma tesisi etkinliklerinin hibrid bir model önerisi ile incelenmesi

Abstract

Ambalaj atığının çevre üzerindeki olumsuz etkisi ve bakir kaynakların kullanımından kaynaklı ekonomik kayıplar, geri dönüşüm sürecini zorunlu hale getirmiştir. Geri dönüşüm sürecindeki en önemli aşama olan ambalaj atığının toplanması ve kategorilerine göre ayrıştırılması işlemlerinin başarısı, bu işlemlerin etkin bir şekilde yönetilmesine bağlıdır. Türkiye’de ambalaj atıklarının toplanması ve kategorilerine göre ayrıştırılması işlemini Toplama-Ayırma Tesisleri (TAT) üstlenmektedir. Bu çalışmada, Çok Amaçlı Karar Verme (ÇAKV) yöntemlerinden Çok Amaçlı Doğrusal Programlama (ÇADP) ile modellenen Çok Kriterli Veri Zarflama Analizi (ÇKVZA) Global Kriter Yöntem kullanılarak çözülmüştür. Önerilen yeni yöntem Global-Çok Kriterli Veri Zarflama Analizi (G-ÇKVZA) olarak isimlendirilmiştir. Çalışma sonucunda İç Anadolu Bölgesinde faaliyetlerini sürdüren 67 tesisten 6’sı etkin tesisler olarak bulunmuştur.

The negative impact of packaging waste on the environment and the economic losses caused by the use of virgin resources have made the recycling process mandatory. The success of the process of collecting and sorting the packaging waste, which is the most important step in the recycling process, depends on the effective management of these processes. Collection-Separation Facilities (CSF) undertaken the process of collecting and separating according to category of packaging wastes. In this study, Multi Criteria Data Envelopment Analysis (MCDEA), which was modeled with Multi-Objective Linear Programming(MOLP) from Multi-Objective Decision Making (MODM) methods, was solved by using Global Criterion Method. The proposed new method is named as Global-Multi Criteria Data Envelopment Analysis (G-MCDEA). As a result of the study, 6 of the 67 facilities operating in the Central Anatolia Region were found to be efficient facilities.