Özel tüketim harcamalarının belirleyicileri: Türkiye ekonomisi üzerine bir uygulama

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde özel tüketim harcamalarının belirleyicilerini 2000:3 ile 2020:2 arası çeyrek dönemlik verilerle incelemektir. Çalışma kapsamında öncelikle özel tüketim harcamalarının yıllar içindeki seyri ve ekonomik büyümeye katkısı verilmiştir. Modelde yer alan değişkenlerin durağanlıkları geleneksel birim kök testleri ve Fourier birim kök testleriyle sınanmıştır. Birim kök test sonuçlarına göre düzeyde durağan çıkmayan seriler arasındaki uzun dönem ilişkiler Fourier-Shin eşbütünleşme testi ve ARDL sınır testi yaklaşımıyla incelenmiştir. Eşbütünleşme testi sonucunda serilerin uzun dönemde birlikte hareket ettikleri tespit edilmiştir. ARDL sınır testine göre GSYH değişkeni ve varlıklardaki net değişimi yansıtan seriler beklenildiği gibi özel tüketim harcamalarını pozitif yönde etkilemiştir. GSYH’de meydana gelen %1’lik artış özel tüketim harcamalarını %0.61 oranında artırmaktadır. Faiz oranlarında meydana gelen artış ise teoride beklenildiği üzere özel tüketim harcamalarını azaltmaktadır. Etkinin büyüklüğü ise görece küçük çıkmıştır. Ekonomide belirsizliği temsilen seçilen enflasyon değişkeni özel tüketim harcamalarını negatif yönde etkilemektedir. Enflasyon oranlarındaki %1lik artış özel tüketim harcamalarında %0.59 oranında azalmaya neden olmaktadır. Kamu harcamaları özel tüketim harcamalarını negatif yönde etkilemektedir. Kamu harcamalarındaki %1lik artış özel tüketim harcamalarını % 0.34 azaltmaktadır. Bu sonuç Türkiye ekonomisinde kısmi Ricardocu denkliğin geçerli olduğunu göstermektedir.

The aim of this study is to investigate the determinants of private consumption for Turkey's economy in 2000: 3 2020: 2 with quarterly data. Within the scope of the study, the course of private consumption expenditures over the years and its contribution to economic growth were given. The stationarities of the variables in the model have been tested with traditional unit root tests and Fourier unit root tests. According to unit root test results, series have unit root hence, long-term relationships between series were examined by Fourier-Shin cointegration test and ARDL bounds test approach. Cointegration test results reveal that the series move together in the long term. According to the ARDL bounds test, the GDP variable and the series reflecting the net change in assets positively affected private consumption expenditures as expected. A 1% increase in GDP increases private consumption expenditures by 0.61%. As expected in theory, the increase in interest rates reduces private consumption expenditures. However, the magnitude of the effect was relatively small. The inflation variable, which represents the economy's uncertainty, negatively affects private consumption expenditures. A 1% increase in inflation ratescauses a 0.59% decrease in private consumption expenditures. Public expenditures affect private consumption expenditures negatively. 1% increase in public expenditures reduces private consumption expenditures by 0.34 %. This result shows a partial Ricardian equivalence is valid for Turkey.