İnönü Muharebeleri Sırasında Hilal-i Ahmer ve Yunan Salib-i Ahmer cemiyetlerinin çalışmalarının analitik bir yaklaşımla ele alınması

Abstract

Son yıllarda Millî Mücadele (1918-1923) üzerine yapılmış çalışmalarda belirgin bir artış olsa da böylesi kritik bir savaşta, sağlık hizmetlerinin hangi koşullarda yürütüldüğüyle ilgili araştırmaların henüz yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu çalışmada milli güçler, Batı Anadolu’daki işgaller ve İnönü Muharebeleri sırasında düşman kuvvetleriyle çarpışırken nasıl bir sağlık organizasyonu meydana getirildiği ele alınmıştır. Söz konusu organizasyonda, Hilal-iAhmer Cemiyetinin konumu somut verilere dayandırılarak irdelenmiştir. Bugün Türk Kızılayı olarak bilinen cemiyetin, uluslararası savaş hukuku ve insani ölçütleri referans kabul ederek hem Türkler hem de Yunanlılara ulaştırdığı hizmetler hakkında bilgi verilmiştir. Sağlıkla birlikte başka alanlarda da önemli işlevler yerine getirdiği orijinal kaynaklar bazında göz önüne serilmiştir. Türk tarafındaki bu gelişmelere karşılık, Yunan Salib-i Ahmer Cemiyetinin nasıl bir pozisyon takındığı kritize edilmiştir. Bu kapsamda cemiyetin bazı zamanlar tıbbi misyonerlik çalışmaları yürüttüğü bazı zamanlar da taraflar arasındaki gerilimi tırmandıracak etkinliklerde bulunduğu belirtilmiştir. Bizans ve Pontus Rum İmparatorluklarını yeniden kurma düşüncesine hizmet edip açtığı hastaneleri silah deposuna çeviren Salib-i Ahmerin, Anadolu’daki görünümünün bir sağlık kuruluşu olmaktan çok daha öteye geçtiği tezi desteklenmiştir. Siyasi ve askeri olaylardaki rollerinin yanı sıra her iki cemiyetin oluşturduğu sosyolojik imgenin değerlendirilmesi yapılmıştır.

Although there has been a significant increase in the studies on the National Struggle (1918-1923) in recent years, it is not possible to say that the researches about the conditions under which health services are carried out in such a critical war are still sufficient. In this study, what kind of a health organization was formed while the national forces were fighting with the enemy forces during the invasions in Western Anatolia and the Battles of İnönü was discussed. In the said organization, the position of the Hilal-i Ahmer Community was examined on the basis of concrete data. Information was given about the services that the community, known as the Turkish Red Crescent (Türk Kızılayı) today, provides to both Turks and Greeks, taking international laws of war and humanitarian criteria as a reference. It has been demonstrated on the basis of original sources that it fulfills important functions in other fields besides health. In response to these developments on the Turkish side, the position of the Greek Salib-i Ahmer Community has been criticized. In this context, it was stated that the community sometimes carried out medical missionary activities and at other times carried out activities that would escalate the tension between the parties. Salib-i Ahmers, who served the idea of rebuilding the Byzantine and Pontus Greek Empires and turned their hospitals into a weapon depot, was supported by the thesis that his appearance inAnatolia went beyond being a health institution. Besides their roles in political and military events, the sociological image formed by both communities was evaluated.