Sosyal bilgiler dersinde kapsayıcı eğitim : fenomenolojik bir araştırma

Abstract

Sosyal Bilgiler eğitimi ve kapsayıcı eğitim, içinde bulunduğumuz küresel dünyada herkes için eğitim anlayışıyla toplumun tüm kesimlerinden bireylerin eşit ve nitelikli eğitim almalarını sağlayarak toplumsal anlamda gelişimi amaçlamaktadır. Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin algıları, deneyim ve uygulamaları ile 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'na yaklaşımlarından yola çıkarak Sosyal Bilgiler eğitiminde kapsayıcı eğitimin durumunun nasıl olduğunu anlamaktır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda nitel araştırma yaklaşımı ve fenomenoloji deseni benimsenmiştir. Araştırma 2018–2019 öğretim yılı güz döneminde iki devlet okulunda 5 Sosyal Bilgiler dersi öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; yarı-yapılandırmış görüşmeler, öğrenci kişisel bilgi formu, gözlemler ve araştırmacı günlükleri aracılığıyla toplanmıştır. Veriler tümevarımsal analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin; kapsayıcı eğitime dair olumlu bir algıya sahip olduğu fakat bu yaklaşımı uygulanabilir bulmadıklarından öğretme süreçlerinde kullanmadıkları anlaşılmıştır. Öğretmenlerin kapsayıcı eğitimi daha çok özel gereksinimli ve mülteci öğrencilerle ilişkilendirdikleri, eğitim öğretim uygulamalarını kapsayıcı eğitim yaklaşımına göre farklılaştırmadıkları görülmüştür. Ayrıca kapsayıcı eğitime dair deneyim ve uygulamalarının daha çok özel gereksinimli, öğrencilerin değerlendirilmesine yönelik olduğu ve 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programını kapsayıcı eğitim açısından değerlendiremedikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Öğretmenlerin eğitim öğretim uygulamalarını kapsayıcı eğitime göre farklılaştırmaları, yöntem-tekniklerini, öğretim materyallerini ve ölçme değerlendirme uygulamalarını öğrencilerinin ihtiyaçları doğrultusunda çeşitlendirmeleri önerilmektedir.